آدره، آدیر (به چخی و پال. odra؛ نیم. oder) ، دریا در اوراپة غربی. از کوههای سودیت شرک (چخاس­لاوکیه) ابتدا یافته، بعد به تیرّیتاریة پالشه می‌گذرد. پس از همراهشوی دریای نیسه-لوجیسکه قد-قد سرحد پالشه و ریسپوبلیکة دموکراتی ژرمنیه جاری شده تا شهر گریفینا می‌رسد و در آخر به خلیج شیسیپ …

آدانتالوژی (از یون. odontos-دندان و… لاگید) ، نام کهنه‌شدة قسمن معالجوی ستامتا­لوژی، که ساخت و درد دندان، معالجه و لیشگیری آن را می‌آموزد.

ادانبلستها (از یونانی odontos-دندان و blastos-جنین) ، هوجیرهایی، که دینتین دندان هیوانهای موخردار و آدم را حاصل می‌نمایند. تنة آدانبلستها در قَبَتهای کناری پولپه و شاخچه‌های درازشان در داخل کانالچه‌های دینتین جایگیر شده‌اند.

ادایوسکیی ولاديمير فیاداراویچ (13. 8. 1803، مسکو-ا. 3. 1869؛ همان جا) ، نویسنده، فیلسوف، پید­گاگ و منقّد موسیقی روس. در پنسیان اشرافاپ انیویرسیتیت مسکو معلومات گرفت (1816-22). او مؤسس و رئیس تشکیلات حکمتدوستان («لیوبامودر») بود (1823-25). سالهای 1824-25 همراه و. ک. کیوخیلبینیر المنخ «منیمازینه» po نشر می‌کرد؛ یکی از هادیمان …

آداب پیدگاگی، آداب معاشرت، رعایة آموزگار به معیار قاعده‌های مناسبت با خوانندگان، پدر و مادران در موردهای  گوناگون فعالیت، انتخاب راه درست معامله با آنها در سیستی­مة تعلیم و تربیه. اداب پیدگاگیی  معلم ساویتی به پرنسیبهای عمومی‌انسانی، اخلاق کمونیستی اساس یافته است. یکی از خصوصیتهای اساسی آداب پیدگاگی به عالم …

آداب بینلخلقی، مجموع قاعده‌های اخلاقی دولتهایست، که در مناسبت بینلخلقی شرکت می‌ورزند (مثلاً، آزاد کردن اگین­ت دیپلماتی و بغاج شخصی او از تفتیش، اینچنین آزاد کردن وه‌ای از ‌اندازهای پولی باجی در صورت در این خصوص نبودن شرطنامه). به اگینت دیپلماتی از طرف یگان دولت داده شدن امتیاز و برتری …

آدیسّیی (یونان لاتینی الیسّ) ، در اساطیر یونان قدیم شاه اتکه، قهرمان اساسی داستان «آدیس­سیّه» است، همچون اشتراکچی جنگ ترایه شهرت دارد. آدیسّیی مکّار و زیرک بود. سرگذشت آدیسّیی در اثر­های گامیر، سافاکل، اوریپید و دیگر، اینچنین صنعت تصویری (گلدان عتیقه، نقش و نگار پامپیی و غیره) انعکاس یافته است.

آدینساو (تخلّص؛ فمیلیه-آدیر) ارنالد باریساویچ (24. 9. 1913، خرکاو-19. 8. 1971، مسکو، قبرش در دوشنبه) ، نویسندة ساویتی روس. از عایلة هادیم پرتیوی. اعضای کپسّ از سال 1943. انیویرسیتیت عمومی‌اتّفاقی کمونیستی به نام یه. م. سویردلاو را ختم کرد­ست (1934). اثرهایش از سال 1935 چاپ شده‌اند. اشتراکچی جنگ بزرگ وطنی …

آدینبایی، دیهه‌ای است در ساویت قشلاق سریچشمة pیان مسکو، ولایت کولاب. تیرّیتاریة ساوخاز به نام ف. ه. دزیرجینس­کیی. از دیهه تا مرکز ساویت قشلاق 2 کیلومتر، تا ریان 82 کیلومتر. هالی‌اش 575 نفر (1981) ، تاجیکان و ازبکها. مکتب میانه، کتابخانه، مگزین، اوستاخانه‌های دریدگری و خرّاتی دارد. ساحه‌های خواجگی-چارواداری، غلّه‌کاری، …

عادلی، دیهه‌ای است، در ساویت قشلاق سیمیگنج pیان آرجانیکیدزیاباد رسّ تاجیکستان تیرّیتاریة ساوخاز آرجانیکیدزی‌‌آباد. از دیهه تا مرکز ساویت قشلاق 11 کیلومتر، تا ری­ان 10 کیلومتر؛ راهش آسفالتپوش. هالی‌اش 570 نفر (1981) ، تاجیکان. مکت­ب میانه، مگزین و پونکت طبّی دارد. ساحه‌های اساسی خواجگی-سبزه‌وات‌کاری، باغداری. زمینهای کانال راحتی و دریاچة …