سوتونموهره

سوتونموهره، ارّه‌پشت، نخاع، ستون فقرات، قسم اساسی اسکلت محوری هیوانات مهره‌دار و آدم را گویند. به قدر به شرایط خشکی مطابق گردیدن موجودات مهره‌دار بیشتر به ستونموره تکیه می‌کردگی شدند. ضرورت استوار گشتن ستونموره باعث پیدایش پیوندهای بینیموهره‌ها گردید. غیر از این ستونمورهرامّغز را محافظت می‌کند. ستونموره را به یکچند قسم (از جانوران مهره‌دار درجة پست تا مهره‌داران درجة عالی) جدا می‌کنند. ستونمورة ماهیها از 2 (تنه و دُم) ، مهره‌داران خشکی‌گرد 4-5 (گردن، سینه، میان، چاربند و دُم) قسم عبارت است. ضرورت حرکت سر باعث پیدا شدن قسم گردنی ستونموره (قبرغههایش سست یا نیست) گردید. دو مُهره‌ اوّل گردن امنیات (اتلنت و ایپیاترافیی) شکل مخصوص دارند و خموراستشوی و گردش سر را تأمین می‌نمایند. قسم سینگی ستونموره دارای قبرغههای انکشاف یافته‌ای است، که اکثر آنها باسرسینه پیوست شده، قفس سینه را تشکیل می‌نمایند. قسم میانی ستونموره از بقیة قبرغهها عبارت بوده، نسبت به ستونمورة سینه سیرحرکت می‌باشد. در همة مهره‌داران خشکی‌گرد قسم چاربندی ستونموره انکشاف یافته است. مُهره‌های چاربند به کاس توسط قبرغههای دگرگونشده سخت پیوست شده، چاربند حاصل می‌نمایند. قسم دوّمی ستونموره عادتاً سیرحرکت بوده، وظیفة گوناگون را اجرا می‌نماید. این قسم ستونموره مخصوصاً در خزنده‌ها نغز انکشاف یافته است. ستون‌مهرة دُم خزنده‌ها از مُهره‌های بسیار عبارت بوده، اهمیت کلان حیاتی دارد.

سوتونمورة آدم از 5 قسم عبارت است: گردن (7 مُهره‌) ، سینه (12) ، میان (5) ، چاربند (5 مُهره‌ با هم وصل‌شده) و دم‌غازه (3-4 مُهره‌ با هم چسپیده). ستونمورة آدم برای حرام‌مغز عامل محافظ می‌باشد. شکل ستونمورة آدم به راست‌گردی موشافیق از بالا به پایان متناسباً غفس می‌شود و کج (در قسمهای گردن و میان به پیش-لارداز و در قسمهای سینه و چاربید به قفا-کیفاز)-های تکرارشونده دارد (نگرید رسم). در چنین ساخت یک قسم وزن بدن آدم راستیستاده از مُهره‌ها به بندکهای نزدیموهرگی داده می‌شود. چنین کجیهای ستونموره تأثیر ضربه‌های به راهگردی و دویدن وابسته را برطرف می‌کند. به توفیل نرم پیوست شدن مُهره‌ها آدم به پیش و قفا و پهلوها خم و راست شده، پیچ و تاب خورده می‌تواند. در ستونمورة آدم مُهره‌های گردن و میان نسبتاً سیرحرکت و سینه کم‌حرکتند.

یلّتهای ستون‌مهره و اصولهای معالجه و پیشگیری آنها را آرتاپیدیه و ترومتالوژی می‌آموزند.