مینا

مینا، سر، 1) مادّة جلادار رنگین، که برای اندودن روی خشت، سفال، ظرفیات، آرایشات و غ. استفاده می‌شود. مینا اشیا را از افسردشوی، تأثیر گرما و سرما، عشقار و ترشیها ایمن داشته، ظاهراً دلکش و نظرربا می‌گرداند. مینا تاریخ چندهزارساله دارد. اشیای بناکاری مصر قدیم، بابلستان شاهد این عقیده‌اند. در آسیای میانه نیز از دوره‌های قدیم معمول بود. مخصوصاً عصرهای 10-13 مینا در صنعت معماری فراوان استفاده شده است. پیشطاق و گنبذ اکثر مقبره، مدرسه و مسجدهای گذشته میناکاری می‌شدند. نوع همه معمول مینای آسمانی، کبود و سبز بود. از این رو، آسمان را با عباره‌های «گنبذ مینا»، «دایرة مینایی»، «هفت مینا» (کنایه از هفت قَبَت آسمان) ، «چرخ مینافام» افاده می‌کنند، هنرمندان تاجیک راههای گوناگون حاصل کردن مینا را می‌دانستند. اصول معمول به دست آوردن خیلهای مینا چنین بود: