ترکة خجندی ‌خواجه ‌بو‌محمّد ساین‌الدّین علی‌ ابن افضل‌الدّین متخلّص به صابر (سال تولد نامعلوم-وفات 1432، هرات) ، نثرنویس و عالم تاجیک. در هرات زندگی و ایجاد کرده است. ترکة xوجندی از نویسندگان سیرمحصول است. بیشتر از 40 اثر و به شکل دستنویس در کتابخانه‌های جهان نگاه داشته می‌شود، که مشهورترینشان …

توپالیف الکسی اندرییویچ (تولد 1925) ، اویکانستروکتار ساویتی، آکادمیک آکادمی فنهای ا.ج.ش.س. (1984) ، قهرمان محنت ساتسیلیستی (1972). اعضای کپسّ از سال 1959. پسر ا. ن. توپالیف. تحت راهبری توپالیف و با اشتراک بی‌واسطة او یک قطار سمالیاتهای پسسجیرکشان زمانوی، از جمله تو-134، تو-154، تو-154م بنیاد گردیدند. دیپوتت ساویت عالی …

تُنُکچه، توپتونوک، یک نوع طعام ملّ، که بیشتر در ریانهای شمال تاجیکستان و بعضی ناحیه‌های ازبکستان معمول است. از آرد خمیر شوریده، زوالة میده می‌گیرند. هر یک زوالچة خمیر را علی‌حده با تیرک تُنُک کرده، در دیگ تفسان با روغن می‌پزند. تُنُکچه را بیشتر با شوربا استعمال می‌کنند. بنا بر …

تُنُکه، تختپولاد پختة غفسی‌اش 0، 08-0، 32 مّ-را گویند، که با اصول پراکت خنک تییار می‌شود. برای زنگ نزدنش به آن هر خیل لاک می‌مالند. تونوکة با قلعگی اندودشده را تُنُکة سفید می‌گویند. در ا.ج.ش.س. ورقه‌های تُنُکة اندازه‌اش 512-1000x 712-1200 مّ همچون رلانهای برش تا 1 م و مسّة تا …

تُنُکابه، تُنُکاب، پست‌آب، جایهای نه چندان چقور دریا، کول و بهر و اقیانوسها را گویند، که ریلیف قعر آنها نسبتاً تیز بلند شده، به حرکت موج و جریان و حیات ارگانیزمهای زنده تأثیر می‌رساند. تونوکابهایی، که چقوریشان از 10 و 20 م کمتر است، برای کشتی‌گردی خطرناکند.

تونّیل-ایفّیکت، حادثة تونّیل، گذرش میکروزرّه‌ها از مانعه پاتینسیلی، که انرژییشان از انرژیة مانعه پست است؛ ایفّیکت کونتیست، که گوناگونی امپولسها (یا انرژیه‌ها) زرّه را در ساحة مانعه درست معنیداد می‌کند.

تونّیل، تونل انگلیسی tunel) ، انشائات زیرزمینی ا خود زیرآبییست برای حرکت نقلیات، دیگر کردن مسیر آب، گذرانیدن کامّونیکسیه‌ها و غیره. اندازة تونّیل به تعیینات آن و شرایطهای تایاگرافی، گیالاگی، اقلیمی محل وابسته است. نخستین تونّیل کشتی‌گرد (تقریباً 160 م) در فرنسیه (آخر عصر 17) و اوّلین تونّیل راه آخر …

تورکستان، اصطلاح تاریخی و گیاگرفییست، که بعد از تشکّل اوّلین قبیله‌های ترکزبان پیدا شده است (عصرهای 6-7). مفهوم «ترکستان» اصطلاح مویین و مقرّر نبود و در دوره‌های گوناگون تاریخ ناحیه‌های آسیای میانه، قزاقستان و بعضی محلها را همین طور نام می‌بردند. در ابتدای پیدایش اصطلاح «ترکستان» فقط همان محلها را …

تونکت، شهر قدیم در آسیای میانه، پایتخت دولت عصر میانگین الاق. دمنة تونکت در نزدیکی شاخابهای دریای آهنگران-ساووقبولاق و آتچاپرسایی واقع است. تونکت را سالهای 1929-34 م. ا. مسّان و 1959-62 یو. ف. بریکاو تدقیق نموده‌اند. مساحت قسم تا امروز باقیمانده‌اش 50 گه. در شمال و غرب تونکت ارک سه‌کنجه‌ای …

تونیسیها، ملّت، اهالی اساسی تونیس. شماره‌اشان زیاده از 6 ملن نفر (1980). زبانشان عربی. اکثریّت تونیسیها با دیقّانی مشغول بوده، در ناحیه‌های بیابانی چارواداری نیز می‌کنند.