Гуногун

ФИКРАТ Абдурраззоқи Бухороӣ (соли таваллуд номаълум — вафот 1893), шоири тоҷик. Илмҳои даврашро ба хубӣ аз худ карда, машғули тадрис буд. Дар ҷавонӣ бо тахаллуси «Соҳиб» ба шеъргуӣ сар кард. Дар тазкира ва баёзҳои асри 19 газалҳо, рубоиҳо ва мухаммасҳояш омадаанд. Мавзӯи ашъораш ишқ, васфи хушиҳои зиндагӣ ва манзараҳои табиат …

ФИКР, нигаред Тафаккур.

ФИДОИИ ТАБРЕЗӢ Рустаммирзо (соли таваллуд ва вафот номаълум), шоири эронӣ (асри 16). Дар зодгоҳаш — Табрез касби камол намуд. Сипас, ба Ҳидустон рафта, ба хидмати дарбори Акбар дохил шуд. Дар охири умр ба диёраш баргашт. Дар тазкираҳо («Тазкират-уш-шуаро».-и Мутрибӣ, «Рӯзи равшая»-и Сабо ва ғайра) Фидоии Табрезӣ чун шоири хушбаёну накусухан …

ФЕҲРИСТ (арабӣ — ҷадвал, номгуй, руйхат), ҷадвали махсусест барои таъини матни мундариҷа — фаслу бобҳои ягон китоб, ҷадвали унвонҳо ва сарлавҳаҳои юггоб, ки аксар дар аввалм он меояд; номгӯи мураттаби предметҳо, ки аз рӯи иишонаи муайян ҷудо карда шудаанд; маълумотномаи нашрияҳои илмию техникп ё маданию маърифатӣ (баъаан муоаввар, масалан, феҳристи …

ФЕТ, Шеншин Афанасий Афанасевич (5. 12. 1820, деҳаи Новосёлкаи ҳозира раёни Мсени вилояти Орлов— 3. 12. 1892, Москва), шоири рус. Тарафдори бевоситаи ҷараёни «санъати маҳз». Аз масъалаҳои иҷтимоӣ, инъикоси ҳақиқати ҳаёт ва масоили рӯз дурӣ меҷуст. Бо вуҷуди ин назми ӯ асоси ҳаётӣ дорад. Вай манзараҳо, табиат ва ҳолати рӯҳии …

ФЕРСМАН Александр Евгеневич (8. 14. 1883, Петербург — 20. 5. 1945, Сочи, дар Москва дафн шудааст), геохимик ва минаралоги советӣ, академики Академияи Фанҳои СССР (1919). Шогирди В. И. Вернадский. Муаллифи асарҳои барҷастаи «Геохимия» (ҷилд            1—4, 1933—39), «Пегматнтҳо» (1931). Ферсман мутахассиси калони соҳаи сангҳои қиматбаҳо ва резакорист. Муассиси якчанд ташкилотҳои илмӣ …

ФЕРМИ Энрико (29. 9. 1901, Рим —28. 11. 1954, Чикаго), физики италиявӣ. Яке аз асосгӯзорони физикаи ядро, муассиси мактаби илмии Италия ва ШМА, аъзои хориҷии Академияи Фанҳои СССР (1929). Соли 1938 ба Америка рафта буд. Соли 1925 статистикаи зарраҳоеро, ки ба принсипи Паули тобеанд, кор карда баромадааст. Соли1934 теоремаи миқдории …

ФЕРМА (Ғегmat) Пер (17. 9. 1601, Бомон-де Ломан —12. 1. 1665, Кастр), математики франсавӣ, яке аз асосгузорони геометрияи таҳлилӣ ва назарияи ададҳост (теоремаҳои ферма). Асарҳояш ба назарияи эҳтимолият, ҳисоби бузургиҳои бениҳоят хурд ва оптика (принсипи ферма) оиданд.

ФЕОКТИСТОВ Константин Петрович (таваллуд 7. 2. 1926, Воронеж), лётчик-кайҳоннаварди СССР. Қаҳрамони Иттифоқи Советӣ (19. 10. 1964), доктори илмҳои техникӣ (1967), профессор (1969). Иштирокчии Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941— 45). Баъди хатми Омӯзишгоҳи олии техникии ба номи Н. Э . Бауман(1949) дар муассисаҳои гуногуни тадқиқоти илмӣ кор кардааст. 12—13 октябри 1964 якҷоя …

ФЕЛДМАРШАЛ, рутбаи олии ҳарбӣ дар қӯшуни пиёдагарди Россия ва баъзе мамлакатҳои хориҷа.