Теги: Физика

САХТӢ, муқовимати ҷисми сахтро ба фишор ё харошидан гӯянд. Сахтӣ собитаи физикӣ набуда, балки яқ навъ хосияти ҷисм аст, ки ҳам ба мустаҳкамию чандирияти малериал ва ҳам ба усули андозагирӣ вобаста аст. Дар минералогия Сахтӣро аз рӯи шкалаи Моос муайян мекунанд.

САЙËРАҲОИ АЗИМ, сайёраҳои системаи Офтоб: Муштарӣ, Зуҳал, Уран ва Нептунро гӯянд, ки аз сайёраҳои гурӯҳи заминӣ (дохилӣ) бо андоза ва массаҳот азим, зичии нисбатан хурд, атмосфераи ғавс, гардишт шитобнок ва миқдори зиёди радифон фарқ мекунанд.

САЙËРАҲД ҷирмҳои калони осмониянд, ки дар атрофи Офтоб аз рӯи мадорҳои эллипсшакл ҳаракат карда, рӯшнони Офтобро инъикос намуда медурахшанд. Одамон аз қадимулайём мушоҳида карда буданд, ки дар байни ситораҳдои осмон ҷирмҳои мунире ҳастанд, ки аз як бурҷ то бурҷи дигар мавқеашонро иваз карда, гӯё сайр мекунанд (аз ин сабаб сайёра …

САДО, мавҷҳои чандирро гӯянд, ки дар муҳити газшакл, моеъ ва сахт паҳн мешаванд ва онҳоро гӯши одам қабул карда метавонад. Одам Садои басомадаш аз 16 Гс то 20000 Гс-ро мешунавад. Садои басомадаш аз 16 Гс хурд инфрасадо ва Садои басомадаш аз 20000 Гс калон ултрасадо ном дорад. Мавҷҳои чандири баландбасомади …

РЕФРАКТОМЕТРИЯ (аз лотинӣ ге1- гас1из — шикаста ва …метрия), маҷмӯи усулҳо ва воситаҳои ҳисоб кардани нишондиҳандаи шикасти муҳит (п)-ро гӯянд, ки аз чен кардани кунҷи шикасти рӯшноӣ, ҳисоб намудани кунҷи инъикоси пурраи дохилӣ, усули интерференсионӣ, усули фотометрӣ (ба нишондиҳандаи шикаст — п вобаста будани коэффисиенти инъикоси рӯшноӣ дар сарҳади ду …

ФОТОНОҚИЛИЯТ, дар натиҷаи таъсири рӯшноӣ афзудани электргузаронии нимноқилро гӯянд. Афзоиши консентрасияи ҳомилони ҷараён — электронҳо дар зонаи гузаронанда ва сӯрохҳо дар зонаи валентӣ сабаби фотоноқилият мебошад. Тарзи кори фоторезисторҳо ба ҳодисаи фотоноқилият асос ёфтзаст.

ФОТОН (кванти майдони электромагнитӣ), зарраи элемеятарии нейтралиест, ки массааш ба сифр ва спинаш ба 1 баробар мебошад. Фотон воситаи мубодилаи таъсири мутақобили байни зарраҳои электрнок аст. Он энергия = h ва импулси р = h /с дорад; ин ҷо h — собитаи Планк, с — суръати нур дар вакуум, — …

ФЛУКТУАСИЯҲО (аз лотинӣ Fluktatio — лаппиш), аз қимати миёна тасодуфан дур шудани бузургиҳои физикtеро гӯянд, ки ба системаҳои серзарфа мансубанд. Флуктуфссияҳо дар натиҷаи ҳаракати гармонии зарраҳои система ба амал меоянд. Масалан, Флуктуфссияҳои фитор ҳангоми ҳаракати броунии зарраҳо аз зарбаи гароматнашудаи молекулаҳои муҳит ба амал мооянд. Флуктуфссияҳо барои ҳама гуна просссеҳои …

ФИЗИКАИ ЯДРОИ атом, як фасли физикаро гӯянд, ки оохти ядрои атом, хосиятҳои он, коҳиши радиоактивӣ ва қояуниятҳои реакцияҳои ядроиро меомӯзад. Физикаи ядроӣ дар маънои васеи калима физикаи зарраҳои элементариро низ дар бар мегирад. Ваъзан техникаи ядроӣ ва энертетикаи ядроиро, ки кайҳо боз ба соқаҳои мустақили тадқиқоти илмӣ табдил ёфтаанд, ҷузъи …

ФИЗИКАИ ХИМИЯВӢ, илмест, ки охири солҳои 20 ва аввали солҳои 30 дар ҳамбастагӣ бо физикаи атом ва механикаи квантӣ ба вуҷуд омадааст. Тадқиқоти сохти электронии атомҳо, хусусияти молекулаҳо, кинетика, механизмҳо, зинаҳои ибтидоии реакцияҳо бо истифодаи усулҳои физикӣ (оптикию спектри, таҳлили структурии рентгенӣ, микроскопии электронӣ ва ғаайра), инчунин усулҳои квантию химиявии …