Маданият ва санъат

СОНАТА (италиёӣ sonata  аз sonare — овоз), яке аз жанрҳои асосии мусиқии камеравm ва инструменталист. Сонатаи мукаммали маъмул — асари силсилавии сеқисмаест, ки қисми аввалу охираш тез ва мобайнаш суст мебошад. Баъзан ба ин силсила менуэт ё скерцо низҳамроҳ мешавад. Соната яке аз жанрҳои пешоҳанги мусиқии асри 20 ба шумор …

СОҚИНОМА  як навъи шеър аст дар адабиёти классикии форс-тоҷик. Бештар ба шакли маснавӣ ва дар баҳри мутаҷориб таълиф мешуд. Дар шаклҳои дигар (чунончи, Соқиномаи Саноии Ғазнавӣ дар баҳри ҳазаҷ), ба тарзи қофиябандии тарҷеъбанду таркиббанд (Ҳаким Шифоии Исфаҳонӣ, Назирӣ) ва рубоиёт (Аҳлии Шерозӣ) низ Соқинома дучор меояд. Ҳаҷми Соқинома ҳар хел …

СОНЕТ (итолиёӣ sonetto, аз провансалӣ sonet — суруд), шеъри чордаҳмисраи, ки ба шакли абаб — абаб, ввг — дде (вариантҳои дигар низ вомехӯранд) қофиябанди мешавад. Сонет дар Италия (асри 13) ба вуҷуд омадааст. Онро Данте ва махсусан Ф. Петрарка ба авҷи инкишоф расонданд. Сонетро дар Франция П. Ронсар (асри 16) …

«СОМӢ ФИ-Л-АСОМӢ» фарҳанги дузабонаи арабӣ-форсист, ки адиби форс-тоҷик Абулфазл Аҳмад ибни Муҳаммад ибни Аҳмад ибни Иброҳими Нишопурии Майдонӣ (вафот 1124) соли 1104 таълиф кардааст. Аз муқадима ва чаҳор қисм (ки онҳо дар навбати худ ба бобҳо ва фаслҳо тақсим шудаанд) иборат аст. Дар муқадима муаллиф пас аз баёни сабаби таълифи …

СОМОНХУДОТ («ҳокими Сомон»; соли таваллуд ва вафот номаълум), саромади сулолаи Сомониён, асосгузор ва ҳокими ноҳияи Сомон. Дар манбаъҳои гуногун ноҳияҳои ҳамноми вилояти Балх, ҳудуди Самарқанд ва Тирмизро Сомон хондаанд. Сарчашмаҳои хаттӣ аз шахсияти Сомонхудот маълумоти мухталиф медиҳанд. Ибни Мирҳусайни Сарахсӣ дар асари худ «Саъдия» номи Сомонхудотро Аркак оварда, баромади этникни …

СОМОН 1) саромади сулолаи Сомониён (819—999) (нигаред низ. Сомонхудот); 2) номи деҳае, ки (ба қавли муаррихони гуногун) дар наздикии Балх, ноҳияи Самарқанд ва Тирмиз воқеъ будааст ва Сомон гӯё аз он ҷо баромадааст; 3) номи ҳокими Марв, ки дар аҳди халифа Маъмун ибни Ҳорунаррашид (813—833) ҳукмронӣ кардааст. Адабиёт: Гафуров Б. …

«СОМНОМА» достони хамосии бузург (20. ҳазор байт) мансуб ба Сайфии Ҳиравӣ (соли таълиф —1307). Аз ин достон ягон нусха то замони мо нарасидааст, вале аз маълумоти тазкиранависон ва асари дигари Сайфии Ҳиравӣ — «Таърихномаи Ҳирот» (дар ин асар намунаҳои «Сомнома» дарҷ гардидаанд) бармеояд, ки «Сомнома» баёни воқооти таърихии аввали асри …

«СОМНОМА» достони манзумест, ки дар он аз корнамоиҳои Соми Наримон сухан меравад. Дар охири асри 13— аввали асри 14 таълиф ёфтааст. Азбаски дар хотимаи баъзе нусхаҳои хаттии он исми Хоҷу омадааст, ба Хоҷуи Кирмонӣ нисбат дода мешавад ва аз ҷиҳати сабку тарзи баён ба маснавиҳои ӯ наздикӣ дорад. «Сомнома» аз …

СОМ Соми Наримон, яке аз персонажҳои «Шоҳнома»-и Фирдавсӣ, падари Зол, бобои Рустам; аз паҳлавонони Систон, ҳукмдори Бобулистон буд, ки бо даъвати Фаридун ба дарбор омад ва муддате сарварии лашкарро ба ӯҳда дошт. Дар замони ҳукмронии Манучеҳр низ амалиёти ӯ чун паҳлавони ҷангӣ идома кардааст. Дар «Шоҳнома» достони Сом ва корнамоиҳои …

«СОЛОНАИ РӮДАКӢ», «Солонаи ёдбуди асосгузори адабиёти форс-тоҷик Абӯабдуллоҳи Рудакӣ», конференцияҳои илмие, ки аз тарафи Академияи Фанҳои Ресспубликаи Совети Сотсиалистии Тоҷикистон ва Комитети баргузории «Ёдбуди солонаи Рӯдакӣ» ҳар сол дар Душанбе ва шаҳрҳои дигари Ресспубликаи Совети Сотсиалистии Тоҷикистон гузаронида мешаванд. Дар маҷаллаи «Дониш ва омузгор» (1926, № 2) дар рӯзҳои Наврӯз …