Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

МОДДАҲОИ ЗАҲРНОК, пайвастҳои химиявии заҳрноке (адамсит, зарин, зоман, иприт, табун, фосген ва ғ.)-ро гӯянд, ки барои заҳролуд кардани ҳаво, об, ашьё, манзилгоҳу паноҳгоҳҳо, майдони ҷанг ва ғ. ис­тифода мешаванд. Заҳри Моддаҳои заҳрнок дар ҳаво, об, ашё ва ғ. муддате боқӣ мемонад. Буғи Моддаҳои заҳрнок бо шамол ба масофаи дур паҳн …

МОДДАҲОИ ДАББОҒӢ, моддаҳоеро гӯянд, ки ҳангоми даббоғии чарм ва мӯина истифода мешаванд. Моддаҳои Даббоғӣ ду хел мешаванд: минералӣ ва орга­никӣ. Моддаҳои Даббоғии минералӣ пайвастҳои хром, алюминий, цирконий, ти­тан, силиций ва ғ. мебошанд. Аксари ин пайвастҳо намаки асосии кис­лотаи сулфатанд (мас., Cr(OH)SO« ва ғ.); онҳоро барои даббоғӣ дар намуди маҳлулҳои обӣ …

МОДДАҲОИ БЕЗАРАРКУНАНДА, пайвастҳои химиявиеро гӯянд, ки бо моддаҳои заҳрнок (М3) фаъолона ба реакция даромада, онҳоро безарар мегардонанд. Яке аз Моддаҳои безераркунандаи дастрас об аст. Обро барои безарар кардани либос ва баъзе воситаҳои муҳофизи зиддихимиявии шахсӣ истифода мебаранд. Моддаҳои безераркунандаи оксиду хлоронанда (мас., гипохлоритҳо Са(С10)2 6 NaCIO ва хлораминҳо CH3NC12, хло­рамин …

МОДДАИ ТАЪРИХ ка­лима, ибора, мисраъ ё байте, ки аз он ба ҳисоби абҷад санаи воқеае берун меояд. Шоири асри 15 форс-тоҷик Мактабии Шерозӣ таърихи итмоми «Лайлӣ ва Маҷнун»-и худро ин тавр баён кардааст: Чун Мактаби ин китоб бикшуд, Таърих «китоби Мактабӣ» буд. Моддаи таърих ибораи «китоби Мактабӣ» мебошад, ки агар …

МОДДАИ МЕТЕОРӢ дар фазои байнисайёравӣ, ҷисмҳои сахт (ҷисмҳои метеорӣ)-и назар ба астероидҳо ва кометаҳо хеле хурдеро гӯянд, ки дар атрофи Офтоб чарх мезананд. (Бо мушоҳидаҳои фотографӣ ва радиолокационӣ муқаррар карда шуд, ки аксари кулли ҷисмҳои метеорӣ дар атрофи Офтоб аз рӯи мадорҳои эллппей давр мезананд.) Ҳангоми бо Замин дучор шудани …