Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

ХАТ, системаи аломатҳост, ки тавассути нақшу тасвирҳо робитаи одамонро таъмин менамояд ва хабареро ба фосилаи муайян мерасонад. Xатро ба панҷ навъи асосӣ тақсим кардаанд: 1) Фразография (хати фиқрагӣ), таърихан хати ибтидоӣ буда, тасвирҳо ё аломатҳои он (фразограммаҳо) ахбори томро бидуни тақсим ба калимаҳои алоҳида ифода монамоянд. Ба фразография воситаҳои предметӣ …

ХАТ, қисми умумин ду соҳаи ҳамсояи сатҳро гуянд. Нуқта ҳаракат карда ягон хат мекашад. Дар геометрияи аналитикӣ, дар ҳамворӣ хат тавассӯти муодилаи байяи координатаҳои нуқтаҳои он ифода мешавад. Дар системаи координатаҳои росткунҷа вобаста ба шакли муодила хатҳо ба навъҳо ҷудо мешаванд. Агар хат бо муодилаи Ғ(х, у) – 0[Ғ(х, у) …

ХАСТАГӢ, мондагӣ, шалпарӣ, вазъи муваққатии ягон узв ё тамоми организмро гӯянд, ки дар на тиҷаи меҳнати аз ҳад зиёд рух дода, боиси суст шудани қобилияти корӣ мегардад. Xастагӣ рӯҳӣ ва ҷисмонӣ (дар инсон) мешавад.

ХАСТА Холмуҳаммад (1902, деҳаи Деҳбози Кӯлоб,—1972, Мазори Шариф, Афғонистон), шоир ва тазкиранависи афғон. Дар хурдсоли ҳамроҳи падар ба Бухоро рафта, илмҳои маъмули замонро аз худ кардааст. Баъд дар Мазори Шариф адабиёти форс-тоҷик ва арабро омӯхтааст. Солҳои 1922—36 дар мадрасаҳои Ҳиндустон таҳсил намудааст. Дар мадрасаҳои Мазори Шариф таълим додааст. Соли 1948 …

ХАСПУШ, чоҳ ё чуқуриест, ки рӯи онро бо хасу хошок пӯшонда номаълум карда бошанд, то дар вай ҷонваре ғалтида ба даст афтад.