Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

Назарияи омилҳо таълимотҳои сотсиологиест, ки тағйири вазъияти ҷамъиятро аз таъсири ягон ҳодиса (омили ягонаи ин тағйиротҳо) медонад. Дар таърихи афкори иҷтимои я чанд кӯшишҳо чунин тарзи таъбири механизми инкишофи ҷамъият маълум аст. Шаклҳои географа, демо­графа, психологи ва дигар навъҳои детерминизм аз қабили онҳост. Ва­ле ин гуна кушишҳо ҳамеша вазъиятеро ба …

Назарияи нисбият ҳозира назарияи физикии фазо, вақт ва ҷози-баро гӯянд, ки алломаи асри 20 А. Эйнштейн солҳои 1905—1915 таҳия кар- дааст. Аз рӯи ташбеҳи худи Эйнш­тейн Назарияи навъҳо сулолаеро мемонад, ки аз ду шаҷара таркиб ёфтааст — одатан якеро н а з а р и я и  ҷузъии н и …

Назарияи навъҳо  дар хи­мия, назарияест, ки пайвастҳои хи- миявиро маҳсули дар пайвастҳои «маъмул»-и камшумор ивазшавии як элемент (радикал) бо элементи (радикали) дигар мешуморад. Ин назарияро согҳои 1839—1840 химики франсавӣ Ж. Б. Дюма пешниҳод кардааст. Соли 1853 химики дигари франсави Ш. Жерар «Назарияи навъҳои нав»-ро кор карда баромад. Мувофиқи Назарияи навъҳои …

Назарияи мувозинат номи муштараки як қатор таълимотҳои иҷтимоию таърихии ғайримарксистист, ки ҷараёни инкишоф ва амалиёти ҷамъият ё унсурҳои онро дар асоси принсипи мувозинати аз табиатшиносӣ гирифташуда таъбир мекунанд. Дар асри 17 пайдо шуда (Б. Спино­за, Т. Гоббс, Г. В. Лейбнитс), сани­тар аз тарафи позитивистов (О. Конт, Г. Спенсер ва дигарон) …

Назарияи мошин ва механизмҳо (НММ) илмест дар бораи методҳои умумии тадқиқу лоиҳакашии мошин ва механизмҳо. НММ-ро шартан ба ду қисм: назарияи механизмҳо ва назарияи мошинҳо ҷудо мекунанд. Фаслҳои асосии НММ-ро синтези механизмҳо, динамикаи мо­шин ва механизмҳо ва назарияи мошин-автоматҳо ташкил медиханд. Дар фасли синтези меха­низмҳо схемаи оптималии механизм ва параметрҳои …