Теги: гиёҳ

ШИБИТ, шибид, шивид, шивиз, шибис, шибитак (gravoolens), гиёҳи як-дусолаест аз оилаи чатргулҳо; як навъ сабзаи хушбуст. Пояаш рости сершох, аз 40 то 150 см (баъзан то 2 м) қад мекашад. Баргаш паршакл, гулаш майдаи зард, 5-барга. Ш.-ро аз қадим мепарванранд. Онро юнониҳо, мисриҳо ва римиҳои қадим чун гиёҳи доруӣ, сабзавотӣ …

ШИБАРГИЁҲ шиваргиёҳ, заҳгиёҳ (Heleocharia), ҷинси гиёхҳои яксола ва бисьёрсолаест аз оилаи ғешаиҳо. Решаҳои палакмонанди сернавда, пояи бебарг, гули дуҷинса ва «чормағзак»-и сеқирра доранд. Тақр. 100 намуди Ш. маълум аст, ки аксар растаиҳои обӣ ва ботлоқӣ (гелофитҳо) буда, одатан дар обанборҳои хурд, шибарҷойҳо ва замини заҳ (аз ноҳияҳои тропикӣ то минтақаҳои …

ШАҚОҚУЛ, шашқул, шашқоқул, ашқоқул, сабзии даштӣ, сабзикаҳак, ҷазирак (Daucus carota), як навъ гиёҳи як ва дусолаест аз оилаи чатргулҳо. Бехаш (тиррешааш) дукмонанд. Пояаш рост, сахт, шохронда (то 1.5 м қад мекашад). Шақоқул (1), гул (2) ва тухми он (3). Баргаш калон, пармонанд. Хушагулаш чатршакл (диаметраш 4—10 см), сергул. Гулаш сафед …

ШАНБАЛИД, гули шанбалид, шамлит, шамбалид, шанбала, хасбеда (Trigonella foenum-graecum), гиёҳи яксолаест аз оилаи лӯбиёиҳо. Аз 10 то 70 см қад мекашад. Баргаш думчадор (дарозиаш 4,5—5,5 см), мураккаб (аз баргчаҳо иборат аст), гулаш парвонашакли зард, бӯи хосае дорад. Фирдавсӣ гуфтааст: Зи наздик чун тарки Рустам бидид, Ва рухсор шуд чун гули …

ШАМШЕРГИЁҲ (Cladium maris-cus), гиёҳи бисьёрсолаест аз оилаи решаиҳо. Дар бехаш чим ҳосил мешавад. Решапояаш мустаҳкам, сернавда. Пояаш сербарг, то 200 см қад мекашад. Баргаш дурушт, борик (бараш 5—15 мм), шамшершакл. Хӯшагулаш сершумор, чатршакл ё ҷорӯбакмонанд. «Чормағзак»-аш байзашакл, ҷилодор. Моҳҳои июнь — июль гулу мева мекунад. Асосан дар ҳамвориҳо, соҳили дарьёҳо, …

ШАЛҒАМЧА (Raphanus sativus var. raducula), як навъ сабзавот, шалғаммонандро гуянд; гиёҳи як ё дусолаест аз оилаи чилликгулҳо. Шалғамчаи яксола (навъҳои европоӣ) соли кишт бех ва тухм мебандад ва дусола (навъҳои хитоӣ, японӣ — навъҳои тирамоҳӣ) соли кишт бех баста, соли дигар гул мекунад. Бехмеваи навъдаи Шалғамча гуногуншакл (шалғаммонанд, лунда, зуғуташакл, …

ШАЛҒАМ, салҷам, лифт (Вгав-slca гера), гиёҳи дусолаест аз оилаи чилликгулҳо. Як навъ бехмеваи турбмонанди хурданист. Шалғам соли якум барг мебарорад, соли дуюм гул карда тухм мебандад. Шалғами худрўй маълум нест. Taxмин мекунанд, ки Шалғам дар кишварҳои Осиёи Пеш пайдо шудааст. Дар Юнони Қадим Шалғам чун маҳсулоти хурокворӣ ҷои 3-юмро (баъди …

ШАБУШАК (Thlaspi arvense), гиёҳи яксолаест аз оилаи чилликгулҳо. Аз 3 то 70 см қад мекашад. Гулаш майда, сафедтоб. Мевааш ғилофаки гирда, сертухм. Тухмаш майдаи сиёҳтоб (вазни 1000-тоаш 1,25—1,75 г). Як бех Шабушак то 10 ҳаз. дона тухм мебандад. Тухми Шабушак дар хок қобилияти сабзиши худро 7—10 сол нигоҳ медорад. Шабушак …

ШАБДАРТУРШАК туршак, туршаки оҳухурак (Oxalis corniculata), гиёҳи як ё дусолаест аз оилаи туршакиҳо (Oxoli-daceae). Аз 5 то 25 см қад мекашад. Пояаш борик, ба мисли себарга аз бандҳояш реша меронад. Баргаш аз 3 баргча иборат аст. Думчаи баргаш дароз (3—10 см), баргчааш дилшакл (дарозиаш 7—13 мм, бараш 6—-16 мм), гулаш зангулашакл …

ШАБДАР, шабдор, шафтал, себаргаи форсӣ (Trifolium ге-supinatum), гиёҳи яксолаест аз ҷинси себарга (оилаи лӯбиёиҳо). Шабдари худрӯй 10—80 см ва кишта то 130 см қад мекашад. Гиёҳи сербаргу сергул аст. Баргаш (дарозиаш 8— 12 см) думчадароз, мураккаб — себарга (аз 3 баргча иборат); хушагулаш мудаввар (то 30-то гул дорад), шукуфааш гулобӣ …