Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

ТРАНСКРИПЦИЯ (аз лотинӣ traskriptio— рӯнавис кардан), овонавишт, таҷдиди хаттии овоз, калимаҳову матвҳо тавассути ягон системаи алифбо. Се навъи транскрипсия— фонетикӣ, фолематикӣ ва амалӣ вуҷуд дорад. Дар транскрипсияи фонетикӣ нутқ бо тамоми хусусиятҳову тобишҳои овозиаш инъикос меёбад. Масалан, калимаҳои асбоб, ресмон, чашмбандро дар асоси алифбои имрӯзаи тоҷикӣ ва алифбои лотинӣ чунин …

ТРАНСДУКЦИЯ (аз лотинӣ (transdustio— ҷойивазкунӣ), ба воситаи вирус аз як ҳуҷайра ба ҳуҷайраи дигар гузаронидани материали генетикӣ. Ҳодисаи Трансдуксияро соли 1952 олимони америкоӣ Д. Ледерберг ва Н. Циндер кашф кардаанд. Вирусҳои махсуси бактериявӣ — фагҳои мӯътадил (нигаред Вактериофагҳо) дар процесси афзоиши вегегативӣ метавонанд тасодуфан ин ё он қисми КДН-и бактерияҳои …

ТРАНСГРEССИЯ (аз лотинӣ (trans-gressio — гузариш, аз ҷое ба ҷое ҳаракат кардан), ба хушкӣ ҳаракат кардани оби баҳр. Трансгрессия бештар дар натиҷаи паст шудани хушкӣ (баъзан аз бардошташавии сатҳи уқёнус) ба амал меояд. Ин ба пасту баландшавии қишри Замин вобастагӣ дорад. Трансгрессияҳо дар тамоми давраҳои геологии Замин рӯй медоданд, ки …

ТРАНСАКТИНОИДҲО, трансактинидҳо, глементҳои химиявии радиоактиви сунъиеро гӯянд, ки дар системаи даврии Менделеев баъди Лоуренсий (Lr, эламенти охирини гурӯҳи актиноидҳо) ҷой гирифтаанд. То аввали 1982 чор элемедти мансуби Трансактиноидҳо— курчатовий, элементн 105, элементи 106 ва элементи 107 синтез шуданд. Ба кашф ва синтези Трансактиноидҳои нав олимони шаҳрҳои Стокголм (Швесия), Беркли (ШМА), …

ТРАНС (аз лотинӣ trans — ба воситаи, барои) дар химия, сарчаспакест, ки беш аз номи изомерҳои геометрии пайвастҳои органикӣ ҳамроҳ карда мешавад. Нигаред низ Изомерия,