Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

ХИСРАВИИ БУХОРОӢ Ҷамолуддин Абӯбакр ибни Соид (соли таваллуд ва вафот номаълум), шоири форс-тоҷик (асри 12). Ҳаёти Xисравии Бухороӣ бештар дар Ҳиндустон гузаштааст. Шеърҳои ӯ дар тазкираҳо кам дучор мешаванд. Ризоқулихони Ҳидоят дар «Маҷмаъ-ул-фусаҳо» дар бораи шоир мухтасар маълумот дода, 13 байти ӯро ба тариқи намуна дарҷ кардааст. Ин чанд байт …

ХИСЛАТ, хӯ, хӯй, дар психология, тарзи комилан собиту устувори ҳаёти руҳии фарди муаиянро гӯянд, ки дар фаъолияту амалия ва ҳолатҳои алоҳидаи рӯҳӣ, инчунин дар рафтору одат, тарзи тафаккур ва давраи эҳсосоти хоси ӯ зоҳир мегардад. Хислати инсон асоси рафтори ӯро ташкил мекунад ва ин ҷиҳати масъаларо хислатшиносӣ (характерология) меомӯзад. Психологияи …

ХИРОҶ, (арабӣ, хароҷ, андозост, ки аз маҳсулоти замин гирифта мешуд. Дар мамлакатҳои Шарқ, аз ҷумла Осиёи Миёна ба замин хироҷ меандохтанд. Хироҷро асри 7 дар Осиёи Миёна арабҳо ҷорӣ карданд. Дар аҳди Тоҳириён ва Сомониён (асрҳои 9—10) давлат аз аҳолӣ мунтазам ҳаҷми муқарраршудаи хироҷро (баъзан ҳатто соле ду маротиба аз …

ХИРОСИМА, шаҳрест дар Япония, дар қисми ҷанубу ғарбии ҷазираи Хонсю. Бандар дар делтаи дарёи Ота: Маркази маъмури префектураи Хиросима, Аҳолиаш 852 ҳазор нафар (1977). Маркази муҳимми наклиёт, саноат ва маданият. Корхонаҳои саноати мошинсози (киштисозӣ, дастгоҳу асбобсозӣ), ҳарбӣ, резинҳои техникӣ, чӯбгарӣ, коғаз, бофандагӣ дорад. Университет ҳаст. Шаҳр дар атрофи қалъаи князи …

ХИРНОЙ, ной, ноинафас, як қисми роҳи нафаси ҳайвоноти мӯҳрадор ва одамро гӯянд, ки дар байни ҳанҷара (ҳалқум) ва бронхҳо ҷой гирифтааст. Дарозии хирной ба дарозии гардан мутаносиби рост ва ба дарозии бронхҳо мутаносиби чап аст. Скелети хирной дар хазандаҳо аз ҳалқаҳою нимҳалқаҳои тағоякӣ, дар паррандагон одатан аз ҳалқаҳои устухонгашта ва …