Маданият ва санъат

МУХҲАММАДИ БАЛХӢ — (соли таваллуд ва вафоташ номаълум), мусаввири асрҳои 15—16 форс-тоҷик. Дар Ис­фаҳон таваллуд шуда, дар ҳамон ҷо фавтидааст. Аз намояндагони машҳури санъати рассомии давраи Сафа­виён. Наққоширо аз падараш омӯхта дар манзараороӣ сабки хосе дошта­аст. Мкҳаммади Балхӣ дар осораш тасвири манзара, ҳаёти мардумони чодарнишин. мавсими киштукор, рамаи гӯсфандон, ҷӯпони …

МУҲАММАДИ АДИМИИ ИСФАҲОНӢ    (соли таваллуд ва вафоташ номаълум), наққош ва мусаввири ачри 15  форс-тоҷик. Аз наққошони Ҳирот, ҳамасри Алишери Навоӣ. Ас­лан аз Исфаҳон буда, дар мактаби Ҳирот тарбия ёфтааст. Дар илми ҳандасаю нуҷум, дар наққошию суратгарӣ шӯҳрат доштааст. Муҳаммади Адимии Исфаҳонӣ аз ҷумлаи шахсонест, ки аз Ҳирот ба Каэвин бурда …

МУҲАММАДЗАМОНИ НАҚОШ (соли таввалуд ва вафотпш номаълум), мусаввиҳо охири асри  16 — аввали асри 17 форс. Санъати наққоширо аввал дар зодгоҳаш омӯхт ва барои идоман таҳсил ба Италия (Рим) сафар кард. Муҳаммадзамони Нақош дар Италия дини масеҳиро қа­бул карда, дар бозгашт ба Ҳиндустон рафт. Соли 1676 ба Эрон баргашт. Муҳаммадзамони …

МУҲАММАДАМИНИ МУСАВВИР (соли таваллуд ва вафоташ номаъ-лум), мусаввир ва хушнависи охири асри 45 — аввали асри16 форс-тоҷик. Муҳаммадамини Мусавир дар Машҳад таваллуд шуда, айёми ҷавониро дар ҳамон ҷо гузаронидааст. Ӯ хаттотӣ, катибанависӣ, ҷадвалкашӣ, наккошӣ ва мусаввириро хуб омӯхта, сипас барои такмили касбу дониш ба Табрезу Исфаҳон рафтааст. Муҳаммадамини Мусаввир дар …

МУҲАММАДАМИНИ ИНОҚ (соли таваллудаш номаълум — вафоташ 1785), хони Хева, асосгузори сулолаи иноқҳои қунғурот. Яке аз сардорони қабилнаи кунғурот буда, баъди ғолиб омадан бар қабилаҳои дигари бодиянишин соли17 63 хони Хева шуд. Ба Муҳаммадамини Иноқ муяссар гардид, ки як қисми қабилаҳои ӯзбек, амалдорони шаҳр ва феодалону аҳкоми динро муттаҳид кунад. …

МУХАММАДАЛЙ ( соли таваллуд ва вафоташ номаълум), меъмор ва наққоши асри 15. Аслан нахҷувонист. Дар сохтмон, ороиш ва нақшунигорӣ як қатор ёдгориҳои меъмории шаҳрҳои Нахҷувон ва Боку иштирок кардааст. Ороиши пештоқи бошукӯҳи Девонхона ва сохтмони қисмати гӯрхонаи ансамбли меъмории насри Ширвоншоҳон дар Боку аз намунаҳои беҳтарини амали ӯст, ки то …

МУҲАММАД АЛИХОН (1810—1842, Қӯқанд), хони Қӯқанд (1822—1842). Баъди вафоти падараш Умархон ба тахт нишаст. Бо мақсади васеъ кардани ҳудуди хонии Қӯқанд соли 1829 ба Қошғар лашкар кашид. Мусулмонони Қошғар аз ин истифода бурда, ба муқобили Хитой сар бардоштанд. 70 ҳазор уйгурҳои мағлубгардида ҳамроҳи Муҳаммад баргашта, дар Шаҳрихон ва атрофи он …

МУҲАММАДАЛИИ МУСАВВИР  (соли таваллуд ва вафоташ номаълум), мусаввир ва ҳаттоти охири асри 16— аввали асри 17. Зодгоҳаш Кошон. Санъати наққошӣ, сураткашӣ, ҳалкорию ҷадвалкаширо аз Абдуосамади Шерозӣ омӯхтааст. Инчунин дар санъати хаттотӣ ном бароварда, ба шаҳрҳои Исфаҳон, Шероз, Табрез рафта, бо тазйину тазҳиби девон машғул шуд. Пас ба Ҳирот ва аз …

МУҲАММАД ИБРОҲИМ ибни Му­ҳаммад Исмоили Исфаҳонӣ мутахаллис ба «Соғар» (таваллудаш номаълум — вафоташ 1884/85, Исфаҳон), ҳаттот ва шоири эронӣ. Аз хурди ба хушнависӣ шавқ дошта, баробари ин илми бадеъ, маъониву баён ва ғайраро омӯхтааст. Анвои хат, хусусан насхро бо камоли маҳорат менавишт. Ба Ҳиндустон рафта, «Ахлоқи Носирӣ»- ро соли 1850 …

МУҲАММАД ИБНИ ҲИНДУШОҲИ НАХҶУВОНӢ (соли таваллудаш 1288 — соли вафоташ номаълум), муншӣ, насрнавис, луғатнависи асри 14 форс-тоҷик. Муҳаммад дар дарбори писари Рашидуддини Фазлуллоҳи вазир — Ғиёсуддини Рашиди муншӣ буд. Сипас ба хидмати султан Увайс (1356 —1374) дохил шуда, дар фанни иншо китобе бо номи «Дастул-ал-котиб фӣ таъин-ил-маротиб» (1365—1366) таълиф кард. …