Теги: Таърих

«МУБОРИЗАИ СИНФӢ ДАР ФРАНЦИЯ АЗ СОЛИ 1848 ТО СОЛИ 1850», асари К. Маркс. Дар он зимни ҷамъбасти таҷрибаи Револютсияи 1848 дар Франция нуқтаҳои асосии материализми таърихӣ, назария ва амалияи муборизаи синфии пролетариат инкишоф ёфтаанд. К. Маркс дар ин асари худ сабабҳо, характер ва рафти Револютсияи буржуазию демократии 1848-и Францияро таҳлил …

МОНОПОЛИЯИ КАПИТАЛИСТӢ, СОЗИШ Ё ИТТИҲОДИЯИ соҳибкорон, ки дар ихтиёри худ қисми зиёди истеҳсолот ё фурӯши маҳсулоти муайянро ҷамъ менамоянд ва барои таъин кардани нархҳои монополӣ ва гирифтани фоидаи зиёд имконият пайдо мекунанд. Монополияи капиталистӣ дар зинаи баланди концентрацияи истеҳсолот ва капитал ба амал меоянд, дар иқтисодиёт ва сиёсати мамлакатҳои капиталистӣ …

МОНОМЕТАЛЛИЗМ (аз моно… ва металл), системаи пулиест, ки дар он як металл вазифаи эквиваленти умумиро иҷро менамояд ва асоси муоиилоти пулӣ ба ҳисоб меравад. Монометаллизми мис, нуқра ва тилло мавҷуд буд. Монометаллизми мис дар Рим (асрҳои 3—2 пеш аз м.); нуқра дар Россия (1843—52), Голландия (1847—75), Ҳиндустон (1852—93); тилло дар …

МОЛИКИЯ (ар.), яке аз мазҳабҳои равияи сунии дини исломро гӯянд, ки бо номи асосгузораш Молик ибни Анас (715—795) маъмул аст. Моликия фиқҳро дар асоси ҳадис эҷод намуда, таъвили ақлии Қуръонро рад менамояд. Моликия нисбат ба дигар мазҳабҳо оштинопазир аст. Моликиҳо истифодаи хулосаҳои мантиқӣ ва қиёсро мумкин мешумурданд, вале мисли пайравони …

МОЛИ ҒАЙРИМАНҚУЛА, дар ҳуқуқ қитъаи замин, иморат, иншооти асосӣ ё объекти дигаре, ки аз ҷое ба ҷое гузаронда намешавад. Категорияи ҳуқуқии Моли ғайриманқула пеш аз революция дар аксари мамлакатҳо, аз ҷумла дар Осиёи Миёна вуҷуд дошт. Қонунгузории давлатҳои буржуазии ҳозира ба аҳдномаҳо доир ба Моли ғайриманқула (махсусан доир ба замин) …

МОЛИ МАНҚУЛА, Дар ҳуқуқи граждании буржуазӣ як шакли молу мулк (асбобу анҷом, сарват, чорво ва ғ.), ки аз ҷое ба ҷое интиқол додан (бурдан) мумкин аст. Тақсими молу мулк ба Моли манқула ва моли ғайриманқула (шартан) бо ин ё он хосияти ашьё алоқаманд буда, мавқеи ин молҳоро аз назари ҳуқуқ …

МОД, вилояти таърихӣ, дертар подшоҳӣ дар ноҳияҳои шим. ғарбии кӯҳсори Эрон. Бори аввал дар солномаҳои ошурии нимаи дуюми асри 9.то м. номбар шудааст. Ҳанӯз асрҳои 9—8 то м. дар Мод унсурҳои забони форсӣ ба вуҷуд омада, минбаъд забони мустақил шуд. Эҳтимол асрҳои 9—8 то м. дар Мод давраи гузариш аз …

МОВАРОУННАҲР (аз ар. он сӯ, он тараф ва ё ҷӯи калон, рӯд), сарзамини тарафи рости дарёи Аму. Пайдоиши ин истилоҳ ба забткориҳои арабҳо дар Осиёи Миё­на вобаста аст. Замоне, ки арабҳо Эрон, Хуросон ва соли 651 ш. Марвро забт намуда, ба соҳили чапи дарёи Аму расиданд, диққати онҳоро сарзами­ни тарафи …

ЛЮТЕРЧИГӢ, яке аз равияҳои асосии протестантизм, ки дар рафти Реформация дар Германия (асри 16) дар асоси таълимоти М. Лютер ва пайравони ӯ пайдо шуда аст. Дар Германия, мамлакатҳои Скандилавия, Америкаи Шимолӣ ва ғ. нуфуз дорад. Дар СCСP калисоҳои инҷилпарастии лютеранӣ дар республикаҳои Прибалтика мавҷуданд. Таълимоти динии Лютерчигӣ аз католицизм асосан …

МУОҲИДАҲОИ ЖЕНЕВА, Кон­венсияи Женева (12 августи 1949), чор конвенсияи байналхалқие, ки дар бораи ҳимояи қурбониёни ҷанг қабул шудааст: 1) оид ба беҳтар намудани вазъияти ярадорон ва беморон дар армияҳои амалкунанда; 2) дар бораи беҳтар намудани вазъияти ярадорон, беморон ва ҳарбиёне, ки дар баҳр дучори фалокати киштиҳо гардидаанд; 3) роҷеъ ба …