Теги: математика

  СФЕРАИ ОСМОНӢ, гумбази осмон, фалак, сфераи ёридиҳандаи хаёлии радиусаш ихтиёрист,Сфераи осмонӣ, а: Z — зенит, Z’ — надир: NESW — уфуқи математикӣ: N, Е, S, V — нуқтаҳои шимол, шарқ, ҷануб ва ғарб; Р ва Р’ — қутбҳои шимолӣ ва ҷанубии дунё; АWА’Е — экватори осмонӣ;  — арзи географӣ; …

СФЁРА (аз юнонӣsfaira—кура), ҳамвории сарбастаеро гӯянд, ки ҳамаи нуқтаҳояшон аз як нуқта (мар кази Сфера) дар як хел масофа воқеанд. Парчаеро, ки марказ ва нуқтаи дилхоҳи Сфераро мепайвандад (инчунин дарозии он порчаро), радиуси Сфера меноманд. Масоҳати СфераS = 4R2 мебошад (R — радиуси Сфера). Қисми фазое, ки бо Сфера маҳдуд …

СТРОФОИДА (аз юнонӣ strophos — лентаи тобхӯрда ва eidos — шакл), хати каҷи алгебравии тартиби сеюмро гӯянд, ки муодилааш дар системаи координатаҳои декартӣ мебошад. Аввалин маротиба Э. Торичелли омӯхтааст (1645).

СТАТИСТИКАИ МАТЕМАТИКӢ, илмест оид ба услубҳои математикии системабандӣ ва истифодаи маълумоти статистӣ барои хулосаҳои илмӣ ва амалӣ. Маълумоти статистӣ гуфта далелҳоеро меноманд, ки онҳо дар бораи адади объектҳои ягон маҷмӯи дорои ин ё он аломат маълумот медиҳанд. Услубе, ки дар асоси он маълумоти статистӣ дар борая ин ё он маҷмуи …

СПИРАЛҲО (франсавӣ spirale, аз лотbymspiraа, юнонӣ Spoeira — печа), хатҳои каҷи ҳамвореро гӯянд, ки атрофи ягон нуқтаро ба микдори беинтиҳо давр мезананд ва ҳар дафъа ба ои наздик б худ аз он дур шуда мераванд. Агар нуқтаи мазкурро ба сифати ибтидои системаи координатаҳои қутбӣ интихоб кунем, он гоҳ муодилаи қутбии …

СОНИЯ дар математика, воҳиди кунҷи ҳамворро гӯянд; ба 1/ 3600 ҳиссаи дараҷа (дараҷаи кунҷӣ) ё 4,848-10—6 ҳиссаи кунҷи рост баробар аст, ” ишора мешавад.  

СОБИТА, константа, бузургии доимиест дар тадқиқи математикӣ, физикӣ ва химиявӣ. Бузургии доимӣ дар рафти ягон просесс тағйир намеёбад. Собит будани x-ро ба воситаи аломати рамзӣ ин тавр менависанд: х = сonst. Cобитаро бештар бо ҳарфҳои С, К ва к ишорат мекунанд.

СКАЛЯР (аз лотинӣ scalaris — зина ба зина), бузургии скалярӣ, бузургиест, ки ҳар як қиматашро бо як адад (ҳақиқӣ) ифода кардан мумкин аст. Маҷмӯи қиматҳои Скалярро метавон дар шкалаи хаттӣ (ба истилоҳ скала) тасвир кард. Дарозӣ, масоҳат, вақт, масса, зичӣ, ҳарорат ва ғайра скалярӣ ифода меёбанд.

СИФР (арабӣ— холӣ, ҳеҷ), нул, нол, ададсст, ки ҳангоми ҳар гуна ададро бо он ҷамъ кардан он адад тағйир намеёбад. Сифрро бо 0 ишорат мекунанд. Ҳосили зарби адади дилхоҳ ба 0 Сифр аст: а * 0 = 0 *а = 0. Агар ҳосили зарби ду адади ҳақиқӣ ё ду адади …

СИСТЕМАИ ҲИСОБИ МАВҚЕӢ, системаи ҳисобу китобест, ки ба принсипи позитсонӣ ё мавқеи қимати рақамҳо асос ёфтааст. Дар Системаи ҳисоби мавқеӣ ҳамон як рақам вобаста ба ҷои ишғолкардааш дар навишти адад қиматҳои гуногунро ифода мекунад. Системаи ҳисоби даҳӣ бо истифодаи аломатҳои 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, …