Теги: математика

ПРОБЛЕМАИ КОНТИНУУМ, бо усулҳои назарияи маҷмӯъҳо исбот кардани масъалаи ба истилоҳ континуум-фарзия мебошад, ки матлаъаш чунин аст: иқтидори континуум аввалин иқтидорест, ки аз иқтидори маҷмӯи тамоми ададҳои натуралӣ калон мебошад. Таъмими континуум-фарзия ин тавр аст: ба­рои дар гуна маҷмӯи Р аввалин иқтидорӣ аз иқтидори маҷмӯи мазкур калон, иқтидори маҷмуи тамоми …

ПРОБЛЕМАИ ГОЛДБАХ, яке аз проблемаҳои машҳури назарияи ададҳоет, ки шарҳаш чунин аст: ҳар гуна адади бутуни аз шаш калон ё ба он баробарро дар шакли ҳосили ҷамъи се адади содда ифода кардан мумкин аст. Соли 1742 X. Голд­бах ба Л. Эйлер мактуб навишта ин проблемаро пеш гузошта буд. Л. Эйлер …

ПРИНСПИ ГЮИГЕНСУ ФРЕНЕЛ, усули тақрибии ҳалли масъалаҳо оид ба паҳншавии мавҷҳо, махсусан мавҷҳои рушноист. Таърифаш: дар як нуқтаи фазо, ки ба он дар лаҳзаи муайян мавҷе расидааст, дар навбати худ манбаи мавҷҳои куравии элементарӣ мешавад. Иҳотагири ин мавҷҳои нав дар лаҳзаи дигари вақт сатҳи мавҷиеро ташкил медиҳад. Фронти мавҷӣ бошад, …

ПОТЕНСИРОНӢ (немисӣ Potenzieren аз, Potenz — дараҷа), амалест, ки зимни он аз рӯи логарифми маълум адади номаълумро меёбанд.

ПОРЧА, сегмент, дар матема­тика, маҷмӯи нуқтаҳои хати рост, ки байни нуқтаҳои А ва В воқеъ гардидаанд ва худи нуқтаҳои маз­курро дар бар мегирад. Ба ибораи дигар, маҷмӯи нуқтаҳои хати ростро

ҚАТОРИ ТЕЙЛОР, қатори дараҷагии намуди f(a) +     (х — а) + f      11 f (а)4    (г — а)2 + … +… -ро номанд, ки дар он 1(a), Т(а), f(a), … қиматҳои функцияи додашудаи f(x) ва фосилаҳои пай дар пай он ҳангоми х — а (агар а=0 бошад, онгоҳ қатори …

ҚАТОРИ ГАРМОНИКӢ, қатори …ро  номанд. Узвҳои Қ. г. ҳангоми беинтиҳо афзудани п ба сифр майл кунанд ҳам, вале он қатори дуршаванда аст.

ҚАТОРИ ДАРАҶАГӢ, қатори намуди (z — Хц) + Of(z — х0)2 + + … 4- ип(х — х^)п +-ро номанд, ки коэффициентҳо бо. at в …» ап, … ба тағйирёбанда х вобаста нестанд; Маркази Қ- Д. номида мешавад.

ЭҲТИМОЛИЯТ дар математика, тавсифи ададии дараҷаи имконпазирии руй додани ягон ҳодисаи муайянро дар ягон шароити додашуда гуянд, ки беохир такрор шуданаш мумкин аст. Қимати ададии Э. дар баъзе мавридҳо аз таърифи «классикии» Э. муайян карда мешавад: Э. баробар аст ба нисбати шумораи мавридҳои «қулай» бар шумораи тамоми мавридҳои «баробаримкон». Мас., …

ШАКЛ, дар математика, бисёрузваи якчанд тағйирёбандаро гуянд, ки дараҷаи узвҳои он якхелаанд (дараҷаи якузваи (вормул) -ро меноманд). Назарияи Шакл дар геометрияи алгебравӣ, назарияи ададҳо, геометрияи диффереициалӣ, механика ва диг. соҳаҳои математика истифода мешавад. Шаклро вобаста ба адади тағйирёбандаҳо бинарй (т = = 2), тернарӣ (гп — 3) ва ғ., вобаста …