Теги: гиёҳ

ТУРБ, турф, туруб, фиҷл (Rashanus sativus var. sativus), гиёҳи як-дусолаест аз оилаи чилликгулҳо як навъ сабзарвоти бехмевагист, Бехаш гуногуншакл (дарозрӯя, лӯнда ва ғайра), сафед, гулобӣ, сиёҳ ва сурх, сермағзу сероб; вазни яктоаш то 5 кг мешавад. Турб сабзавоти дӯстдоштаи тоҷикон аст. Таъмаш хуш ва каме тунд аст. Сабзавоти парҳезӣ ва …

ТУГМАЧАГУЛ, мӯбофак, панирак (Маlvа), гиёҳи як ё бисёрсолаест аз оилаи тугмачагулҳо. Тугмачагул эсосан чун алафи бегона дар назди бошишгоҳ, киштзору боғ, баъзан дар пахтазору ҷангал месабзад. Дар Тоҷикистон 8 намуди тугмачагул вомехӯрад: М. mauritiana (асосан дар ноҳияҳои шимолӣ ва ҷануби республика, баъзан дар Помири Ғарбӣ нумӯ меёбад. Растании ороишӣ ва …

ТОРОН, тору торонак, торони даббоғӣ (Роlygonym соriarium), як навъ гиёҳи худрӯест (аз оилаи торониҳо). Пояаш сершох, то 1,8 м қад мекашад. Моҳҳои июн — август гул карда тухм мебандад. Дар Осиёи Миёна, аз ҷумла Тоҷикистон гиёҳи маъмул аст. Одатан дар минтақаи буттаву бешазор ва ноҳияҳои субалпӣ ва ғайра (1200—3400 м …

ТОПИНАМБУР, ноки заминӣ (Неliantus (tuberosus), гиёҳест ба офтобпараст монанд (аз оилаи мураккабгулҳо). Пояаш рост, сербарг, то 2,5 м (дар ноҳияҳои ҷануб баъзан то 4 м) қад мекашад. Топиамбури худрӯй дар Америкаи Шимолӣ мерӯяд . Онро бори аввал ҳиндиҳои Америка кишт кардаанд. Топиамбурро соли 1612 ба Европа оварданд. Дар Россия Топиамбурро …

ТИРМИС, лупин (lupinus), як ҷинси гиёҳҳои яксола ва бисёрсолаест аз оилаи лӯбиёиҳо. Пояаш рост, то 1,5 м қад мекашад. Баргаш паршакл, гулаш зард, сафед, кабуд, ғилофакаш серпашмаки ҷигарранги асосан 3—5 тухма. Дар дунё 200 намуди Тирмиси худрӯй месабзад. Дар СССР 4 намуди Тирмис (L Angustifoliua, нигаред расм, L Albus, L …

ТАРХУН, тарахун, ғудурм, ғулур, ғурдунг, ғудан, ғулар, эстрагон (Аrtemisia dracunculus), гиёҳи худрӯи бисёрсолаест аз ҷинси шибоғ (оилаи мураккабгулҳо). Онро чун сабзавот низ мепарваранд. Пояаш рост ё каме хамида, сершох, то 120 (Тархуни кишта 150—185) см қад мекашад. Баргаш нештаршакл, баъзан сепарра (дарозиаш 3,5—8 см, бараш то 0,5 см), хӯшагулаш «сабатак»-и …

ТАРАТЕЗАК, тартезак, хурф, суффо (Lepidium satium), гиёҳи яксолаест аз оилаи чиликгулҳо; як навъ сабзавотест, ки таъми тунд дорад. Пояаш рост, 30—60 ом қад мекашад. Баргаш пармонанд, гулаш майда, сафед, бунафш ё гулобӣ, ғилофакаш гирда ё байзашакл, тухмаш майдаи ҷигарӣ ё сурхтоб. Таратезак аз тезрастарин сабзавот аст. Тухми онро аввали баҳор …

ТАМОКУ, танбоку (Nicotiana), ҷинси гиёҳҳои яксола ва буттаест аз оилаи авранҷиҳо. Баргаш бедандона, гулаш гуногунранг, ғӯзааш сертухм. Дар дунё беш аз 60 намуди тамоку мерӯяд. Дар СССР 2 намуди онро мепарваранд. Дар бисёр кишварҳои дунё чун гиёҳи нашъамандӣ кишт мекунанд. Баъзан аз тамокуи худруй низ чилим тайёр мекунанд. Баъзе навъҳои …

ТАЛХА, талхак, талхакгиёҳ (Асportilon), як ҷинси гиёҳҳои талхро гӯянд, ки ба оилаи мураккабгулҳо мансуб аст. Хеле чуқур реша меронад (то 6 м). Пояаш рост, сершохубарг, то 60 см қад мекашад. Баргаш майдаи борики нӯгтез, шукуфааш гулобӣ ё бунафши гулобӣ, найчашакл, дуҷинса (июн-июл мешукуфад). Июл август тухм мебандад. Талха ду навъ …

ТАБОШИР, тавоҳшир, табаҳшир, 1) хайзарон, хайзурон, хизурон, найи ҳиндӣ, бомбу, бомбук (Ваmbusa, Ваmbusaseae), гиёҳҳои хӯшадори дарахтмонандеро гӯянд, ки бо номи хайзурон маъмуданд. Асосан дар ноқияҳои тропикӣ ва субтроппкии Осиё, Африка ва Америка мерӯянд; 2) як навъ моддаи сафедест, ки аз мағзи найи ҳиндӣ — хайзурон гиранд ва он хусусияти давоӣ …