МУСТАВФИИ ҚАЗВИНӢ

МУСТАВФИИ ҚАЗВИНӢ  Хамдуллоҳ ибни Абӯбакр ибни Аҳмад ибни Наср (1281, Қаэвин —1349), муаррих, адиб ва географи форс-тоҷик. Аз оилаи муставфӣ (ҳисобчии молиёти мамлакат). Ӯ баробари корҳои маъмурӣ илмҳои таърих, адабиёт, географияи форс-точикро омӯхта, аз худ осори пурқимат боқӣ гузоштааст. Муставфии Қазвинӣ солҳои 1334—35 ба услуби «Шоҳнома» иборат аз 75 ҳазор байт «Зафарнома»-е таълиф намуд. Асар аз се қисм иборат буда, қисми 1 он ба таърих ва юришу истилои араб, қисми 2 он ба таърихи кишвар Эрон оид аст. Қисми 3 асар 30 ҳазор байтро дар бар гирифта, таърихи муғул-ҳоро то давраи ҳукмронии султони Ҳалокуиён Абӯсаид инъикос мекунад. Муставфии Қазвинӣ инчунин муаллифи “Таърихи гузида» ва «Нузҳат-ул-қулуб» мебошад. Ӯ дар инкишофи забонн адабии форсӣ-тоҷикӣ, махсусан ис-тилоҳоти фавнии он хизмати шоистае кардааст. Дар асарҳояш бар зидди парокандагии феодалӣ баромада, тарзи давлатдории элхонҳои муғулҳоро тавсиф намуда, давом додани анъанаҳои давлатдории мутамарказии Эронро дастгирӣ кардааст.

Адабиёт: Бартольд В. В., Сочинения, том 7, Москва, 1971; Стори Ч. А., Персидская литература. Биобиблиографический обзор, том 1. Москва, 1972.

  Т. Муҳиддинов.