Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

ФОРИСӢ Абӯалӣ Ҳасан ибни Аҳмад ибни Абдулғаффор ибни Муҳаммад (901, шаҳри Фесои Форс — 987, Бағдод), забонишиноси араб. Эроннажод. Дар осори Форисӣ бештар масъалаҳои сарфу наҳви забони арабӣ тадқиқ шудаанд («Ҷавоҳир-ун-наҳй», «Китоб-ут-тазкира», «Ал-масоил-ул-мушкила», «Ал-Иғфол фӣмо ағфалаҳу аз-Заҷҷоҷ филмаонӣ» ва ғайра). Муҳимтарин асари Форисӣ дар ин бобат «Ал-Эзоҳ фин-наҳв» мебошад, ки …

ФОНӢ ( Камолуддин Ҳусайни Хоразмӣ (соли таваллуд номаълум — вафот 1546), шоири форс-тоҷик. Дар Хоразм таҳсил карда, нашунамо ёфтааст. Қозии Хоразм буд. Тазкиранависон ӯро чун шахси фозилу донишманд тавсиф кардаанд. Аз осораш абёти парокандаи ғазалиёташ боқӣ мондаанд, ки мазмуни ишқӣ доранд. Масалан: Ёкути обдори лабат қуввати ҷон диҳад, Лабташнаро ба …

ФОНӢ тахаллус Алишери Навоӣ дар асарҳои ба забони тоҷикӣ таълифкардааш. Ашъори (ғазалиёти) тоҷикии Навоӣ дар «Девони Фонӣ» фароҳам омадаанд. Алишери Навоӣ баъзе асарҳои ӯзбекии худро низ (чунончи, «Лисон-ут-тайр»-ро, ки асари тасаввуфӣ мебошад), бо тахаллуси Фонӣ навиштааст. Аз таҳлили гуфтаҳои Навоӣ дар боби «Сабаби тағйири тахаллус дар ин китоб», яъне «Лисон-ут-тайр», …

ФОНОЛОГИЯ (аз юнонӣ phone — овоз ва …логия), як шӯъбаи забоншиносӣ, илмест, ки сохт ва амали воҳидҳои хурдтарини аз маъно маҳрумбудаи забон (ҳиҷоҳо, фонемаҳо) ва вазифаи онҳоро дар нутқ ҳамчун ҷузъҳои воҳидҳои мураккаби маънодор (морфемаҳо, калимаҳо) меомӯзад. Фонология бо ҳамин хусусияташ аз фонетика фарқ мекунад. Фонология омилҳои таҷзияи ҷараёни нутқ …

ФОНИИ ШЕРОЗӢ (Хоҷа Муҳаммад ибии Маҳмуди маъруф ба Деҳдор (соли таваллуд номаълум — вафот 1608, Сурат, Ҳиндустон), шоир ва донишманди эронӣ. Илмҳои расмии даврро дар Шероз омӯхтааст. Пас аз касби камол ба Ҳиндустон рафта, дар дарбори ҳокимони он диёр хидмат кардааст. Фонии Шерозӣ пайрави тасаввуф будааст. Аз ӯ девони ашъор …