Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

ЧАКАМУҒИҲО, чиноракиҳо (Ranunculaceae), оилаи гиёҳҳои як ё бисёрсола, баъзан нимбуттаву бутта ва растаниҳои лианамонанд (Clematis) -ро гўянд. Барги паррадор, хӯшагули чатршакл, саракмонанд доранд. Меваашон сертухми аксар «баргак» ё чормағзакмонанд, баъзан ғуҷуммева ё ғӯза; тухмашон майда. Дар Тоҷикистон 22 ҷинс (112 намуд)-и Чакамуғиҳо (чакамуғ, испарак ва ғ.) мерӯяд. Аксар Чакамуғиҳо (адрасмон, …

ЧАКАМУҒ, чинорак (Ranunculus), як ҷинси растаниҳои дупаллаест аз оилаи чакамуғиҳо. Чакамуғ гиёҳи бисёрсола ё яксола, баъзан растании обист. Баргаш пармонанд, панҷашакл, паррадор ё яклухт, гулаш зарди асосан 5, баъзан 6—7 барга. Дар Тоҷикистон 40 намуди Чакамуғ (аз доманакўҳ то баландкўҳҳои минтақаи алпӣ) нумў меёбад. Аксари Чакамуғҳо заҳрноканд. Гликозидҳои заҳрноки протоанемонин …

ЧАЙКОВСКИЙ Петр Ильич (7. 5. 1840—6, 11. 1893), бастакори рус. Симфониянависи маъруф, лирик ва драматурги мусиқӣ. Намунаҳои барҷастаи опера, балет, асарҳои симфонӣ ва камеравиро офаридааст. Операҳои “Евгений Онегин» (1878), «Мазепа» (1883), «Фаттона” (1887), «Моткаи қарамашшоқ» (1890), «Иоланта» (1891) ва балетҳои: «Кӯли қувон» (1876), «Нозанини хуфта» (1889), «Щелкунчик» (1892) ва ғ. …

ЧАЗОВ Евгений Иванович (тав. 10. 6. 1929, ш. Горький), терапевти советӣ, акад. АФ СССР (1979) ва АИТ СССР (аз с. 1971), Қаҳрамони Меҳнати Социалистӣ (1978); аъзои КМ КПСС (1986). Аъзои КПСС аз с. 1962; баъди хатми Ин-ти тиббии Киев (1953) дар Ин-ти 1-уми тиббии Москва ва Ин-ти терапияп АИТ СССР …

ЧАД (Chad), кӯли бастаест дар Африка, дар терр. давлатҳои Чад, Нигер, Нигерия ва Камерун. Масоҳ. 10 —12 ҳаз. км2, ҷуқуриаш то 11 м.