Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

АБУЛФАРАҶИ ИСФАҲОНӢ Абулфараҷ Алӣ ибни Ҳусайни Исфаҳонӣ (897, Исфаҳон – 967, ҳамон ҷо), мусиқишинос, шоир, забоншинос ва мунаҷҷими форсу тоҷик. Абулфараҷи Исфаҳонӣ илмҳои замонашро дар зодгоҳаш омӯхта, муддате дар Бағдоду Ҳалаб чун надими дарбор хизмат кардааст. Дар илмҳои ситорашиносӣ, мусиқӣ, таърихнигорӣ, адабиёт истеъдоди ба­ланд доштааст. Абулфараҷи Исфаҳонӣ муддати зиёд ба …

АБУЛФАРАҶ (тахаллус; номи асли­аш Григорий Юханнан Бар-Эбрая; 1226, Мелитен, ҳоло Малаяти, Тур­кия – 1286, Мароға, Озарбойҷон), нависанда, донишманд, файласуф, пизишки ошурӣ. Дар адабиёти араб бо номи Ибн ал-Ибрӣ машҳур аст. Маълумоти ибтидоиро дар оила гириф­та, сипас дар Антокия ва Троблус илмҳои тиб ва хитоба (риторика)-ро омӯхтааст. Забонҳои форсӣ, ибрӣ, арманӣ, …

АБУЛФАЙЗХОН (1695- 1747), хони Бухоро, аз сулолаи Аштархониён, писари Субҳонқулихон. Дар даври Абулфайзхон низоъҳои байни хешутаборӣ мамлакатро ба таназзули амиқи сиёсиву иқтисодӣ оварда расонд. Дар натиҷаи юриши қӯшунҳои Нодиршоҳ ба Мовароуннаҳр (1747) Абулфайзхон аз тахт сарнагун шуд ва қатл гардид. Дар бо­раи Абулфайзхон Фитрат номи аслиаш (Абдурауф Абдурраҳим, нависандаи ӯзбек, …

ЧОЙКАҲАК, чойалаф, чойчуба, алафи чояк, далачой, сурхчой, чойлоқӣ, чачарашқу, чачароғу (Hypericum perforatum), як навъ гиёҳи бисьёрсолаест аз оилаи чойкаҳакиҳо. Пояаш рост, сабз (баъзан бури сурхтоб), сершохубарг; гулаш зард, 5-барга (моҳҳои май —июль мешукуфад). Чойкаҳак дар аксар ноҳияҳои Тоҷикистон (600—3000 м аз с. б.) гиёҳи маъмул аст. Одатан дар минтақаи ҷангалзори …

ЧОЙИҲО (Theaceae), як оилаи растаниҳост (асосан буттаву дарахтония ҳамешасабз). Чойиҳо барги одатан содда ва чармгуни ҷилодор, гули калони сафед, гулобӣ, баъзан сурх, 4—5 (баъзан 9)-барга, меваи гуногун (ғӯза, донакмонанд, ғуҷуммева) до-ранд. Ба Чойиҳо 16 ҷинсу тақр. 500 намуд (аз рўи маълумоти дигар—30 ҷинсу қариб 550 намуд)-и растаниҳо мансубанд. Онҳо асосан …