Илм

СПЕКТРҲОИ МОЛЕКУЛАВӢ, спектрҳои оптикии фурӯбарӣ, шуоъафканӣ ва инчунин пароканиши комбинационии рӯшноиро гӯянд, ки ҳангоми аз як савияи энергетикӣ ба савияи дигар гузаштани молекула ба вуҷуд меоянд. Спектҳои молекулавӣ аз рахҳои нисбатан ғавс ва ё аз рахҳои нисбатан борик таркиб меёбанд, ки аз маҷмӯи хатҳои зичи спектрӣ иборатанд. Спектҳои молекулавӣ нисбат …

СПЕКТРҲОИ АТОМӢ, спектрҳои оптикиро гӯянд, ки дар натиҷаи гузаришҳои квантии байни савияҳои энергетикии атомҳои озод ё сусталоқа (газҳои якатома, буғҳо) ба вуҷуд меоянд. Спектрҳои атомӣ аз хатҳои алоҳидаи спектрӣ иборатанд, яъне сохти дискретӣ доранд. Маҷмӯи Спектрҳои атомӣ серияҳои спектриро ташкил медиҳанд. Масофаи байни хатҳои серияи алоҳида ба самти соҳаи мавҷҳои …

СПЕКТРОСКОПИЯИ ЯДРОӢ, як фасли физикаи ядрост, ки спектри дискретии ҳолатҳои ядро (энергия, спин, ҷуфтият, спини изотопӣ ва дигар сифатҳои квантии ядрои ангехта)-ро меомӯзад. Вазифаҳои Спектроскопияи ядроӣ инҳоанд: 1) тадқиқи спектри афканишоти ядроӣ, умр ва хусусиятҳои савияҳои энергетикӣ ва интенсивияти гузаришҳои байни ин савияҳо; 2) сохтани схемаи савияҳои энергетикии ядро ва …

СПЕКТРОСКОПИЯ (аз спектр ва …скопия), як фасли физикаро гӯянд, ки спектри нурҳои электромагнитиро меомӯзад. Усулҳои Спектроскопияро барои таҳқиқи савияҳои энергияи атом- ҳо, молекулаҳо ва системаҳои мак- роскопии аз онҳо ташкилшуда ва гузаришфои кеантии байни савияҳои энергия истифода мебаранд, ки барои омӯхтани сохт ва хусусиятҳои модда ёрии калон мерасонад. Таърихи Спектроскопия …

СПЕКТРОМЕТРИЯ (аз спектр ва …метрия), илмест, ки ба таҳияи назария ва усулҳои чен кардани спектрҳо машғул аст. Дар диапазони оптикии мавҷҳои электромагнитӣ Спектрометрия соҳаҳои спектроскопияи амалӣ, метрология ва назарияи системаҳои хаттиро дар бар мегирад. Спектрометрия барои асоснок намудани интихоби схемаҳои асосии асбобҳои спектрсанҷ ва оптимизонидани усулҳои ҳисобу китоб истифода мешавад. …

СПЕКТРИ ОПТИКӢ, спектрҳои афканишоти электромагнитиро дар диапазонҳои инфрасурх, намоён ва ултрабунафши шкалаи мавҷҳои электромагнитӣ гӯянд. Спектрҳои оптики хаттӣ, рахдор ва яклухт мешаванд. Снектрҳои оптикии рахдорро гурӯҳ (рах)-ҳои дискретии алоҳидаи зич ҷойгиршудаи хатҳои спектрӣ ташкил мекунанд. Спектрҳои оптикии яклухт ба шуоъафканӣ (ё фурӯбарӣ) рӯшноии ҳамаи басомадҳо дар ягон фосилаи нисбатан васеъ …

СПЕКТР (аз лотинӣspektrum—тасаввурот, образ) дар физика, маҷмуи ҳамаи қиматҳои гуногунест, ки ягон бузургии физикӣ дошта метавонад. Спектрҳо яклухт ва мунфасил (дискретӣ) мешаванд. Мафҳумҳои Спектрҳои лаппишҳои басомадӣ (аз ҷумла электромагнитӣ ва акустикӣ) бештар маъмуланд. Дар физикаи ядро мафҳумҳои Спектрҳои массаҳо, импулсҳо, энергияҳо, суръатҳо кор фармуда мешаванд.

СОҲИБИЯТ, дар ҳуқуқи гражданӣ соҳиби ҳақиқии ашёро гӯянд. Соҳибият ду хел —соҳиби ҳақиқӣ ва ғайриҳақиқии молу мулк мешавад. Соҳиби ҳақиқии молу мулк будан ба комилҳуқуқӣ дар истифодаи он имконият дода, аз тарафи қонун муҳофизат мешавад. Соҳибби ғайриҳақиқии молу мулк қонунӣ ва ғайриқонунӣ мешавад. Соҳибият қонунӣ асоси ҳуқуқӣ дорад, ки он …

СОЦИОЛИНГВИСТИКА, як соҳаи илми забоншиносист, ки табиати иҷтимоии забон, вазифаҳои ҷамъиятии он ва таъсири рӯйдодҳои иҷтимоиро ба ҷараёни инкишофи забон меомӯзад. Забон худ ҳодисаи ҷамъиятист. Қонунҳои дохилии инкишофи забон ҳам хусусияти иҷтимоӣ доранд. Вусъати доираи истеъмоли забони адабӣ, ривоҷи илм ва маданият, сохти нави давлатдорӣ, пешравии муносибатҳои истеҳсолӣ ва гурӯҳи …

СОЦИАЛИЗМИ ХАЁЛӢ, таълимотест дар боби ҷамъияти идеалие, ки моликияти муштарак, меҳнати ҳатмӣ ва тақсимоти маҳсули меҳнатро аз рӯи адолат пояҳои таълимоти худ медонад. Аввалин назарияҳои Сотсиализми  хаёлӣ дар асрҳои 16—17 дар пайвастагии ғоявӣ бо гуманизми асрҳои 15—16 ба вуҷуд омаданд. Вай озод кардани оммаи халқро қатъӣ талаб мекард. Аввалии ақидаҳои …