Илм

ЛЙТИЙ (лот. Libhium), Li, элементи химиявии гурӯҳи I система» даврии Менделеев; рақами ат. 3, массаи ат. 6,941, металлы ишқорӣ. Соли 1817 химики швед А. Арфведсон кашф кардааст. Литийи табиӣ аз 2 изотопи собит Li (7,42%) ва 7Li (92,58%) иборат аст. Литий металли сабук, нарм, ёзанда, рангаш сафеди нуқратоб, гуд. 180,5° …

Плантагенетҳо (PJantagenets), с у л о л а и А н ж у й, сулолаи шоҳони Англия (1154—«1399). Асосгузораш графи Анжуй Генрихи П. Коми Паз лақаби падари Генрихи П, графи Апжуй Жоффруаи Зебо, ки худ кулохашро бо шохчаи гули товусӣ (номи лотиниаш plan (a genista) зинат дода мегашт, ба вуҷуд …

Планиметрия (аз лотинӣ pla­num — ҷои мусаттаҳ, ҳамворӣ па … метрия), як қисми геометрияи элементарист, ки хосияти ашкол (фигураҳо)-и дар ҳамворӣ хобидаро меомӯзад. Мундариҷа ва усулҳои таълифи Планиметрияpo бори нахует Евклид (асри 3 то милод) баён кардааст. Нигаред низ «Усул»-и Уқлидус.

Петрохимия, як фасли петрографияро гӯянд, ки тарзи тақсимшавии элементҳои химиявиро дар таркиби Ҷинсҳои кӯҳии магмавӣ ва минерал­ҳои ҷинсофарин меомӯзад. Мафҳуми «Петрохимия»-ро соли 1944 олими советӣ А. П. Заваритский дар илм ҷорӣ кардааст. Петрохимия ҳамчун соҳаи мустақил дар заминаи илмҳои петрография ва хи­мия ба вуҷуд омадааст. Мавзӯи тадқиқи Петрохимия таркиби химиявии …

Петрофизика (аз юн. реtros — санг ва …физика), як соҳаи илми геология, ки хосиятщои физикии ҷинсҳои кӯҳиро дар алоқамандӣ бо таркиби минералӣ, структура ва таърихи пайдоиши онҳо тадқиқ мекунад. Мафҳуми «Петрофизика»-ро бори аввал геофизики РДГ Ф. Фрёлих дар илм ҷорӣ кардааст (1953). Петрофизика хосияти ҷинсҳои кӯҳиро бевосита дар саҳро бо …

Петрология (аз юн. рetros — санг ва …логия), илм оид ба пайдоиш, таркиб ва ҷойгиршавии ҷинсҳои кӯҳӣ. Петрология бо тектоника, минера­логия ва илми оид ба сарватҳои зеризаминӣ зич алоқаманд буда, ба инкишофи онҳо ҳисса мегузорад. Дар СССР қисме аз олимон (Ф. Ю. Левинсон-Лессинг, Д. С. Белянкин ва дигарон) чунин мешуморанд, …

Петрография (аз юн. реtros— сайт ва …графил), илмест дар бораи ҷинсҳои кӯҳӣ, таркиби минералӣ ва химиявии онҳо, структура ва тексту­ра, шароити ҷойгиршавӣ, қонунияти пайдоиш, тағйирёбӣ ва паҳншавии ҷинсҳои кӯҳӣ дар қишр ва рӯи Замин. Петрография ба силсилаи илмҳои геологӣ мансуб буда, бо минералогия, гео­химия, вулконшиносӣ, тектоника, стратиграфия ва таълимот оид …

Пеститсидҳо (аз лот. реstis — мараз ва саеdo — мекушам), заҳрхимикатҳо, моддаҳои химиявианд, ки барои маҳви алафҳои бегона, касалию зараррасонҳои растанӣ, дон ва маҳсулоти ғалладона, чӯбу тахта, коғаз, маснуоти пахтагин, мӯина, пашм, пӯст ва эктопаразитҳои ҳайвонот, инчунин паҳнкунандаи касалиҳои хавфноки одаму ҳайвонот ба кор мебаранд. Пеститсидҳоро вобаста аз он, ки …

Пес, песӣ, бара с, витилиго (дар лот. vitiligo—бемории рӯи пӯст, шукуфа), вайроншавии пигментатсияи пӯст, ки дар он пигменти қисмҳои алоҳидаи пӯст барҳам мехӯрад. Сабабгори Пес ҳанӯз маълум нест. Ба ин беморӣ кас одатан дар ҷавонӣ (бештар занҳо) гирифтор ме­шавад. Аввал дар рӯи пӯст доғҳоимой сафеди шаклу андозаашон ҳархела пайдо гашта, …

Перфузия (аз лот. регfusio — рехтан, ҷорӣ намудан), усули ба рагҳои хунгузари узв, қисми бадан ё тамоми организм фиристодани маҳлулҳои физиологӣ, хун ва ғайра. Аз Перу дар физиологияи амалӣ истифода мебаранд. Вай барои фаъолияти узвҳоро муддати муайян нигоҳ доштан, функсияи онҳоро омӯхта, таъсири гормонҳо, ферментҳо, медиаторҳо ва доруворро ба организм …