Гуногун

ПРИГОЖИН (Prigogine) Иля Ро­манович (таваллудаш 25. 1. 1917, Москва), физик ва физику химики белгиягӣ. Аъзо (1953) ва президенти (аз соли 1909) Академияи шоҳии Белгия. Унститути Брюсселро хатм карда, аз соли 1942 дар ҳамон ҷо дарс дод (аз 1947 профессор). Аз соли 1962 директори Институти байналхалқии физика ва химия (Солве, Белгия). …

ПРЖЕВАЛСКИЙ Николай Ми­хайлович (12. 4. 1839, деҳаи Кимборовои губернийи Смоленск —1. 11. 1888, Қарокӯл, ҳозира шаҳри Пржевал­ский РСС Қирғизистон), сайёҳ ва географи рус, тадқиқотчии Осиёи Марказӣ, генерал-майор (1886). Дар оилаи заминдори хурд таваллуд ёфтааст. Академики Штаби Генералиро хатм кардааст          (1863). Солҳои 1867—1869 ба кишвари Уссурий ва 1670—1685 ба Осиёи Маркази …

ПРЕФОРМИЗМ (аз лотинӣ praeformo — пешакӣ ташаккул менамоям), таълимотест, ки дар ҳуҷайраҳои ҷинсии организмҳо мавҷуд будани струк­тураи моддиро меомӯзад. Структураҳои моддӣ дар дохили ҳуҷайраҳои ҷинсӣ инкишофи ҷанин ва аломати организмӣ дар он инкишофёбандаро пешакӣ муайян месозанд. Таълимоти преформатсия, ки мувофиқи он организми инкишофёфта гӯё дар тухм ё сперматозоид пеша­кӣ ташаккул …

ПРЕССОНӢ, фишурдани масолеҳи гуногун бо мақсади ба онҳо додани шакли матлуб, зич кардани онҳо, аз ҳам ҷудо кардани фазаҳои сахт ва моеъи масолеҳ, тағйир додани хосиятҳои механикӣ ва дигар хосиятҳои моддаҳо. Ниг. Пресс.

ПРЕСС ТРАСТ ОФ ИНДИЯ (ПТИ; Press Trust of India — PTI), калонтарин агентии информатсионии Ҳиндустон, ҷамъияти аксионерии саҳмдорони газета. Дар Бомбей воқеъ аст. Таъсисаш 1949. Бештар аз 200 газета, инчунин ҳукумати марказӣ, ҳукумати штатҳо, радио, ширкатҳои савдо, банк до ва дигар ташкилотҳоро бо ахбори дохилӣ ва хориҷӣ таъмин мекунад. Ахбор …

ПРЕНСА ЛАТИНА (Прёнса Латина; Prensa La­tina), агентии информатсионии Аме­рикаи Лотинӣ — Ҷамъияти аксионерии давлатҳои Америкаи Лотинӣ. Соли 1959 ташкил шуда, дар Гавана воқеъ аст. Прёнса Латина матбуоти Куба ва дигар мамлакатҳои Америкаи Лотиниро бо ахбор таъмин мекунад. Дар аксари мамлакатҳои Америкаи Лотинӣ, мамлакатҳои Европа ва Африка шӯъбаҳо ва пунктҳои Прёнса …

ПРЕМЧАНД (тахаллусаш; номаш Дҳаипатрай Шривастав; 31. 7. 1880, Лаҳми, наздикии Банорас — 8. 10. 1-936, Банорас), нависанда ва публитсисти ҳинду. Ба забонҳои урду ва ҳиндӣ менавишт. Эҷодиёти Премчанд таҳти таъсири ҳаракати миллии озодихоҳии Ҳиндустон инкишоф ёфтааст. Нахустин маҷмӯаи ҳикояҳои Премчанд «Муҳаббати ватан» 1909 аз ҷониби ҳукуматдорони англис сӯзонда шуд. Дар …

ПРАСОЛОВ Леонид Иванович (13. 4. 1875, ш. Енисейск, ҳозира кишвари Красноярск—13. 1. 1954, Москва), хокшинос ва географи советӣ, акад. АФ СССР (1935; аъзо-корр. 1931). Аз пайравони В. В. Докучаев. Соли 1898 Университети Петербургро хатм кардааст. Солҳои 1898—1906 мудири шӯъбаи хок дар назди идораи губернияи Са­мара, 1908—1914 роҳбари экспедитсияҳо оид ба …

ПРАСАД Ҷайшанкар (10. 1. 1889, Банорас—15. 11. 1937, ҳамон ҷо), нависандаи ҳинду. Ба забони ҳиндӣ менавишт. Прасад дар инкишофи назм ва драматургияи ҳиндӣ саҳми арзандае дорад. Ӯ яке аз идеологҳои равияи романтикии символистӣ дар адабиёти Ҳиндустон (солҳои 20—30) мебошад. Дар эҷодиёти Прасад масъалаҳои некӣ ва бадӣ, инсон ва табиат, хирад …

ПРАНДТЛ (Prandtl) Людвиг (4. 2. 1875, Фрейзинг, Бавария—15. 8. 1953, Гёттинген), олими немис дар соҳаи механика, яке из асосгузорони аэродинамикаи таҷрибавӣ. Омӯзишгоҳи олии политехникии Мюнхенро хатм кардааст. Аз соли 1901 профессори Омӯзишгоҳи олии техникои Ганновер, аз 1904 професори Унститути Гет­тинген, 1925—1947 директори Институти гидроаэродинами­ка дар Гёттинген. Асарҳои илмии Прандтл ба …