МАВЛАВӢ (ар. — мансуб ба мавло, ки маънои соҳиб, молик ва сарварро дорад), лақаб ё номи дуюми уламо ва донишмандони бузург. Ҳанӯз аз давраҳои қадим ба тариқи ифтихор ё мадҳ ба номи аслии шахси бузурге, ки донандаи илмҳои замони худ ба шумор мерафт, илова мешуд. Ғайр аз ин дар мавқеи …

МАВЛАВИЯ силсилаи тасаввуф, ки асри 13 аз тарафи Ҷалолуддини Румӣ таъсис ёфта, дар Шарқи Миёна ва Наздик маълуму машҳур буд. Барои азуш Мавлавия рақсу самоъи пуршӯр, ки рамзи гардиши афлоку ҷирмҳои осмонист, хос аст. Пайравони Мавлавия дар атрофи шайх давр зада, ба истилоҳи халқӣ чахр кашида, ба саодати рӯҳонӣ наздик …

«МАВЛАВИЁТ» 1) оҳанг, таронаи қадимии маросимӣ; 2) таронаи машҳури ахлоқӣ-тасаввуфӣ, ки асри 14 ва ибтидои асри 15 ба шарафи Абдурраҳмони Ҷомӣ бо унвони «Нақши Мавлавӣ» эҷод шуда, хислатҳои неки инсониро тавсиф мекардааст; 3) шӯъбаи созии мақомӣ (дастгоҳӣ) «Ҳумоюн» (Эрон), ки пеш аз шӯъбаи «Чаковак» иҷро мешавад. Мавиз чун таронаи алоҳида …

МАВИЗ, ангури хушкида, аз навъҳои ангури мавизбоб тайёр мекунанд. Мавиз якчанд хел мешавад: бедона — кишмиши сафеди дар офтоб бе истифодаи ишқору буш сулфур хушконида; сабза — кишмиши сафеди ба махлули ишкор (махлули 0,2—0,4-фоизаи содаи каустикӣ) тар карда дар офтоб хушконида; барои рангдор шудани Мавиз ангурро (дар ҷевон ё хонаи …

МАВЗӮЪ (ар. вазъ кардашуда), объекти тасвири бадеӣ, доираи ҳодисаҳои ҳаёт, ки нависанда ё рассом дар асараш тасвир намудааст. Мавзӯъ бо мундариҷаи ғоявӣ алоқаи узвӣ дошта, масъалаи асосии асарро низ мефаҳмонад. Мавзӯъ берун аз образи бадеӣ ва сюжети асар вуҷуд надорад. Ҳар як асари бадеӣ ба ғайр аз мавзӯи асосӣ, инчунин …

МАВЗУН Мулло Муҳаммад Исои Бадахшонӣ (соли таваллуд ва вафот номаълум), шоири асри 10 тоҷик. Дар Бухоро таҳсил карда, чанд соли ҳаёташро дар мадрасаи Кармина гузаронидааст. Бино ба маълумоти тазкираи Афзалмахдуми Пирмастӣ, бо дарбори амир Ҳайдар алоқа дошта, баъдтар ба дарбори беки Ҳисор Абдулкаримхон омадааст. Мавзун табъи расо дошта, бештар ғазалҳои …

«МАБОҲИС-УЛ-МАШРИҚИЯ» (Баҳсҳо оид ба машриқият), аввалин асари машҳури Фахруддини Розӣ. Соли 1342 ҳ. дар Ҳайдаробод нашр шудааст. Асар, ки масъалаҳои илоҳиёт ва табииётро дар бар мегирад, аз 3 қисм иборат аст. Қисми аввал аз категорияҳои вуҷуд, имкон, моҳият, ваҳдат ва касрат баҳс мекунад. Дар қисми дуюми китоб, ки табииёт ном …

МАБЛӢ (МаЫу) Габриель Боино де (14.3.1709, Гренобль — 23.4,1785, Париж), мутафаккири сиёсӣ, коммунисти хаёлпараст ва муаррихи франсавӣ. Асоси ҷаҳонбинии Маблиро доир ба ҷамъият назарияи шартномаи Ҷамъиятӣ ва ҳуқуқи табиӣ ташкил медиҳад. Мувофиқи ақидаи Маблӣ, дар ибтидо ҳаёти ҷамъият ба заминҳо райони коллективӣ асос ёфта буд, Ин сохтро пайдоиши моликияти xycycӣ …

МАБЛАҒГУЗОРӢ, сарфи меҳнат, захираҳои моддию техникӣ ва воситаҳои пулӣ барои такрористеҳсоли фондҳои асосӣ (ниг. Фондҳои асосӣ). Маблағгузорӣ шарти муҳими татбиқи комёбиҳои прогрессӣ илмию техникӣ ва таъмини суръати баланди такрористеҳсолӣ васей социалистӣ мебошад. Маблағгузорӣ аз ҳисоби фонди андухти даромади миллӣ ва қисми маблағҷудокунии амортизационӣ (бештар аз 40%-и маблағи умумӣ) амалӣ гардонида …

«МАБДАЪ ВА МАЪОД» (Ч–оғоз, саршавӣ ва баргаштан), рисолаи фалсафии Ибни Сино, ки дар бораи масъалаҳои гуногуни ҷаҳонбинии асримиёнагӣ аз қабили ҳастӣ, сабабу натиҷа, назарияи судур, таносуби нафсу тан, таносух ва ғ. баҳс мекунад. Ибни Сино дар рисола аввал категорияҳои фалсафии воҷибулвуҷуд ва имконулвуҷудро шарҳу эзоҳ додааст, ки бисьёр нуқтаҳои таълимоти …