Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

ФЕОДАЛИЗМ (немисӣ Ғеodalismus, франсавӣ feodalite, аз лотинӣ feodum — феод — мулки меросӣ), формасияи синфию антагонистиест, ки дар инкишофи умумиҷаҳонии таърихмаъмулан баъди сохти ғуломдорӣ меояд. Барои қисме аз халқҳо (масалан, славянҳо), ки сохти ғуломдориро аз сар нагузарондаанд, аввалин формасияи синфию антагониотӣ буд. Муносибатҳои истеҳсолии феодалӣ новобаста аз шароити конкретию таърихӣ, …

ФЕНОТИП (аз фен — зоҳир мекунам ва тип), маҷмӯи аломату хооиятҳои ортаниэмро гӯянд, ки дар ҷараёни инкишофи фардии он ташаккул ёфтааст. Ин истилоҳро соли 1909 биологи давиягӣ В. Иогансен пешниҳод кардааст. Фенотип дар натиҷаи таъсири мутақобили хосиятҳои ирсии организм (генотип ва шароити муҳити ҷои сукунат) ташаккул меёбад.

ФЕНОЛОГИЯ (аз юнонӣ phinomena — зоҳиршавӣ ва …логия), илмест оид ба ҳодисаҳои мавсимии табиати зинда. Вобаста ба дигар шудани фаслҳои сол ва шароитҳои обу ҳаво тағйир ёфтани олами наботот ва ҳайвонотро меомӯзад. Ба он мӯҳлати гул кардан, барг баровардан, пухтани меваю тухми наботот, аз хоби мавсимӣ бедор шудани ҳайвонот, давраи …

ФЕНОЛ, оксибензол, кислотаи карбол, С6Н5ОН, кристалли беранг (дар ҳаво ҷигарӣ) буда, бӯи махсус дорад. ( гудозиш 40,9°С, зичиаш 1058 кг/м3. Онро барои истеҳсоли полимерҳо, моддаҳои рангуборӣ, пестисидҳо, дору ва ғайра истифода мебаранд. Фенолро барои дезинфексия низ кор мефармоянд. Ҳангоми ба бадан расидан пӯстро месӯзонад.

ФЕНОКОПИЯ, тағйири ғайриирсии фенотипи организмро гӯянд, ки аз таъсири омилҳои муайяни муҳити зист ба вуҷуд омада, дар зуҳуроти ягон тағйироти ирси (мутасия)-и ин организм такрор мешавад.