Техника

ПОТЕНСИОМЕТР (аз лотинӣ potentia — қувва ва …метр), асбобест ба­рои бо усули компенсатсионӣ муайян намудани ҚЭҲ ё худ шиддат. Потенсиометрро якҷоя бо андозаи муқовимат ё худ табдилдиҳандаҳои ченкунанда истифода бурда, ҷараёни электр ва иқтидори он, ҳаракат, фишор ва дигар бузургиҳои физикиро чен кар­дан мумкин аст. Потенсиометрҳои ҷараёни до­ими ва тағйирёбандаро …

ПОРШЕН, детали мутаҳаррики мошин ё ягон асбобест, ки буриши арзии силиндрро зич маҳкам карда, қад-қади меҳвари он ҷо иваз мекунад. Дар мошинҳои поршенӣ ва механизмҳо барои як навъи энергияро ба навъи дигар табдил до­дан хизмат мекунад. Поршен дар аксар мошинҳои поршенӣ тавассути механизмҳои махсусе ба таври кинема­тикӣ бо зонунаварӣ алоқаманд …

ПОЛИГРАФИЯ (аз поли… ва …графия), як соҳаи техника, маҷмӯи во ситаҳои техникист барои бардоштани нусхаҳои эиёд аз матнҳо ва тасвироти графикӣ. Мафҳуми Полиграфия соҳаи саноат — саноати полиграфиро ниэ ифода мекунад. Полиграфия (саноати полиграфӣ) базаи моддию техникии корҳои нашрия мебошад. Полиграфия роҳи дуру дароэ ва мураккаби тараққиётро тай кардааст. Дар …

ПОЗА, т и ш, г о в о ҳ а н, олати нӯктези чӯяниест, ки ба сари омоч гузаронида, замин меронданд. Аввалҳо Позаро аз чӯби сахт месохтанд. Баъди пайдоиши филизот онро аввал аз биринҷӣ ва сипас аз оҳан тайёр мекарданд. Позаҳои филизӣ дар Осиёи Миёна аз димнаи шаҳрҳои қадимаи Талибарзу …

ПОЕЗДИ РОҲИ ОҲАН, қатори вагонҳои роҳи оҳан ва як ё якчанд локомотиве, ки ба ҳам қӯшкарда шудаанду якҷоя ҳаракат мекунанд. Дар СССР корҳои тартиб додану ҳаракат кардани поезд, қабул ва раҳсипор кардани он, хизматрасонӣ ва ғайра аз рӯи «Қоидаҳои истифодаи техникии роҳҳои оҳан» ба амал оварда мешавад. Поезди роҳи оҳанро …

ПОЕЗДИ ЗИРЕҲПӮШ, поеади ҳарбии мусаллаҳ, ки аз паровози зиреҳпӯш, як 6 якчанд вагонҳои зиреҳпӯш ва платформаҳои назоратӣ иборат буда, барои муҳориба дар қад- қади хати роҳи оҳан, муҳофизати стансияҳои калони роҳи оҳан, кӯпрукҳо ва дигар объектҳои муҳим таъин шудааст. Паровози зиреҳпӯш дар мобайн аз пешу ақиби он вагонҳои зиреҳпӯш (платформаҳои …

ПОДШИПНИК, такягоҳи навард ё меҳвари мошину механизмҳост, ки вазъияти ин қисмҳои чархзанандаро нисбат ба қисмҳои дигар маҳдуд дошта, таъсири бори (нагрузкаи) навардро бевосита қабул намуда, ба равон чарх задани он мусоидат мекунад. Подшипникҳо вобаста ба самти қабули бор радиалӣ, тирӣ ва радиа л ӣ-т и р ӣ мешаванд. Аз рӯи …

ПНЕВМОАВТОМАТИКА, (аз юн. рneumа — вазиш, ҳаво ва автоматика), як даста воситаҳои техникист барои мураттаб сохтани системаҳои идораи автоматие, ки дар онҳо ахбор (информатсия) ба шакли пневмосигналҳо интиқол мешавад; як ҷабҳаи автоматика буда, ҳамаи воситаҳои автоматониро объекти омӯзиш қарор додааст.

ПЛУГ, олати хоҷагии қишлоқ барои шудгори замин. Плуг умумӣ (саҳроӣ) ва махсус (боғӣ, ҷангалӣ, ботлоқӣ, токзорӣ ва ғайра) мешавад. Плугро вобаста ба намуди қисмҳои кориаш ба позавӣ ва дискӣ ҷудо мекунанд. Плуги позавӣ яккорпуса ё серкорпуса мешавад. Корпус аз поза, хокгардон, тахтаи заминлес ва поя иборат аст. Дар пеши ҳар …

ЯХДОН, 1) олати техникист, барои дар ҳарорати паст нигоҳ доштани хурокворӣ ва диг. маҳсулоти аудвайроншаванда. Я. хоҷаги ва саноатӣ мешавд. Дар Я.-ҳои хонагӣ хунукӣ ва яхро бо тарзи сунъӣ ҳосил мекунанд. Онҳо вобаста ба навъи агрегатихунуккунӣ ба Я.-ҳои компрессионӣ, абсорбционӣ ва термоэлектрӣ (дар асоси истифодаи эффектӣ хунуккунии тепмоэлектрӣ) ҷудо мешаванд. …