Маданият ва санъат

МИР МУСАВВИР (соли таваллуд ва вафот номаълум), мусаввири ни­маи аввали асри 16 форс-тоҷик, намояндаи барҷастаи Мактаби минётури Табрез. Муаррихи асри 16 Дӯстмуҳаммад дар асараш «Ҳолоти ҳунарварон» (1544) дар бораи Мир Мусаввар маълумот додааст. Мувофиқи он Мир Мусаввар дар ороиши «Хамса»-и Низомӣ (1539— 43) ва «Шоҳнома»-и Фирдавсӣ иштирок кардааст. Як минётури …

«МИНУИ ХИРАД», «Доно ва Минуи хирад» (асли паҳлавиаш «Меноки храд», «Донок-у ме-мок-и храд»), яке аз ёдгориҳои адабиёти паҳлавӣ. Соли таълиф ва номи муаллиф маълум нест. Дар асар аз румиён ва кӯчманчиёне, ки ба Эрон ҳуҷум мекарданд, сухан рафта, ва­ле ислом ёдоварӣ нашудааст, аз ин рӯ гуфтан мумкин аст, ки пеш …

МАВҶӢ  Қосимхони Бадахшӣ (соли таваллуд номаълум — вафот 1571, Агра), шоири тоҷик. Аслан аз Бадахшон буда, дар Ҳиндустон зиндагӣ ва эҷод кардааст. Саид Нафисӣ аз рӯи катибаи санги мазори Мавҷӣ, ки дар музеи Пруншали (Прунтали) ш. Лакхнав маҳфуз аст, дар ж. «Равобити фарҳангии Ҳинду Эрон» доир ба ҳаёти шоир маълумот …

МАВҶУДА (тахалл.; фамилия ва номаш Ҳакимова Мавҷуда; таваллуд 5. 5. 1932, ш. Ленинобод), шоираи советии тоҷик. Аз оилаи хизматчӣ. Аъзои КПСС аз соли 1962. УДТ-ро тамом кард (1958). Ходими адабӣ (1958—62), муҳаррири г. «Пионери Тоҷикистон» ва ж. «Машъал» (1962— 70), г. «Комсомоли Тоҷикистон» (1970—71) буд. Аз соли 1971 муҳаррири ж. …

МАВЛОНОВА Ҳанифа Муҳиддиновна (таваллуд 30.1.1924, ш. Ленинобод), сарояндаи советии тоҷик (сопранои лирикӣ—драмавӣ). Артисти Халқии СССР (1968). Аъзои КПСС аз соли 1952. Духтари мутриби халқӣ Муҳиддин Мавлонов. Аз хурдсолӣ ба мусиқӣ рағбат дошт. Омӯзишгоҳи мусиқии Ленинободро соли 1936 хатм карда, дар Консерваторияи давлатии Москва таҳсил намуд (1952—59). Пас аз хатми омӯзишгоҳ …

МАВЛАВӢ (ар. — мансуб ба мавло, ки маънои соҳиб, молик ва сарварро дорад), лақаб ё номи дуюми уламо ва донишмандони бузург. Ҳанӯз аз давраҳои қадим ба тариқи ифтихор ё мадҳ ба номи аслии шахси бузурге, ки донандаи илмҳои замони худ ба шумор мерафт, илова мешуд. Ғайр аз ин дар мавқеи …

МАВЛАВИЯ силсилаи тасаввуф, ки асри 13 аз тарафи Ҷалолуддини Румӣ таъсис ёфта, дар Шарқи Миёна ва Наздик маълуму машҳур буд. Барои азуш Мавлавия рақсу самоъи пуршӯр, ки рамзи гардиши афлоку ҷирмҳои осмонист, хос аст. Пайравони Мавлавия дар атрофи шайх давр зада, ба истилоҳи халқӣ чахр кашида, ба саодати рӯҳонӣ наздик …

«МАВЛАВИЁТ» 1) оҳанг, таронаи қадимии маросимӣ; 2) таронаи машҳури ахлоқӣ-тасаввуфӣ, ки асри 14 ва ибтидои асри 15 ба шарафи Абдурраҳмони Ҷомӣ бо унвони «Нақши Мавлавӣ» эҷод шуда, хислатҳои неки инсониро тавсиф мекардааст; 3) шӯъбаи созии мақомӣ (дастгоҳӣ) «Ҳумоюн» (Эрон), ки пеш аз шӯъбаи «Чаковак» иҷро мешавад. Мавиз чун таронаи алоҳида …

МАВЗУН Мулло Муҳаммад Исои Бадахшонӣ (соли таваллуд ва вафот номаълум), шоири асри 10 тоҷик. Дар Бухоро таҳсил карда, чанд соли ҳаёташро дар мадрасаи Кармина гузаронидааст. Бино ба маълумоти тазкираи Афзалмахдуми Пирмастӣ, бо дарбори амир Ҳайдар алоқа дошта, баъдтар ба дарбори беки Ҳисор Абдулкаримхон омадааст. Мавзун табъи расо дошта, бештар ғазалҳои …

ЛИДСКИЙ Вениамин Борисович (таваллуд 14.2.1911, ш. Екатеринослав, ҳозира ш. Днепропетровск), инженер-металлург, Ходими Хизматнишондодаи Илми РСС Тоҷикистон (1971), профессор (1966). Аъзои КПСС аз соли 1945. Баъди Институти металлургии ордени Байрақи Сурхи Меҳнатдори Днепропетровскро хатм кардан (1933), дар цехи рехтагарии заводи мошинсозии «Дос ва Болға»-и ш. Харькова инженер шуда кор кардааст (1995—1938). …