Илм

СТАТИСТИКАИ БОЗЕ-ЭЙНШТЕЙН, статистикаи квантист барои системаи зарраҳои ҳаммонанди дорои спини нимтом, яъне бозонҳо соли 1924 Ш. Бозае барои тавсифи квантҳои рӯшноӣ пешниҳод кард ва худи ҳамон сол А. Эйнштейн онро такмил дода барои тавсифи рафтори молекулаҳои гази идеалӣ татбиқ намуд. Ҷиҳати хоси Статистикаи Бозе-Эйнштейн иборат аз он аст, ки дар …

СТАТИСТИКА (немисӣ Statistik, аз италиявӣ stato — давлат), андӯхтан, тадқиқ, таҳлил ва интишори ахборест, ки қонунияти миқдории ҳаёти ҷамъияг (падидаҳои техникию иқтисодӣ, ҳодисаҳои иҷтимоию иқтисодӣ, сиёсӣ ва маданӣ)-ро дар робита бо мундариҷаи сифатии онҳо ифода мевамояд. Ба маънои маҳдуд Статистика— маҷмӯи маълумотест дар бораи зуҳуроти ягон ҳодиса ё ҷараён. Мафқуми …

СТАТИКА (юнонӣ statike — таълимот дар бораи вазн ва мувозинат), як соҳаи илми механикаро гӯянд, ки шароити мувозинати ҷисмро таҳти таъсири қувваҳо меомӯзад. Ғайр аз Статикаи ҷисмҳои сахт Статикаи моеъ (гидростатик) ва Статикаи газ (аэростатика) низ мавҷуданд.

СТАНСИЯИ ЭЛЕКТРИИ АТОМӢ, истгоҳи барқиест, ки энергияи атомӣ (ядроӣ)-ро ба энергияи электрӣ табдил медиҳад; як навъ станцияи электрии ҳароратӣ аст. Дар Стансияи электрикии атомӣ манбаи гармӣ реактори атомист (нигаред Реактори ядроӣ). Гармие, ки дар реактор дар натиҷаи реакцияи тақсимшавии пай дар паи ядроҳои баъзе элементҳои вазнин ҷудо мешавад, чун дар …

СТАННИН (аз лотинӣ Snannum — қалъагӣ), колчедани қалъагӣ, минералест аз синфи сулфидҳо. Формулаи химиявиаш Сu2ҒеSnS4; дар таркибаш 29,58% Сu, 12,99% Ғе, 27,5% Sn ва 29,8% S, иyчунин омехтаҳои Zn, Sb, Сd, Рd ва Аg дорад. Станнин хокистарранги сабзтоб мебошад. Сахтиаш 4—4,5; зичиаш 4,3—4,5 г/см3; мӯрт, кувваи электрро нағз мегузаронад. Станнинро …

СТАЛАГНАТ, сталактон, ҳосилаҳои сутунчамонанди минералиеро гӯянд, ки дарғорҳо дар натиҷаи пайваст шудани сталактиту сталагмитҳо ба вуҷуд омадаанд.  

СТАЛАГМИТ (аз юнонӣ stalagma — қатра), ҳосилаҳои таровандаи минералӣ (бештар оҳаксангӣ) -ро гӯянд, ки аз қаъри холигиҳои зеризаминӣ (ғорҳо ва ғайра) дар шакли шӯшаҳо, сутунчахо ва ҳоказо қад кашидаанд. Нигаред низ Сталактит.

СТАВРОЛИТ (аз юнонӣ stauros — салиб ва Lithos- санг), минералест аз силикатҳо, таркиби химиявиаш Fе2Аl9[SiO4]4O7(OН). Аксар омехтаҳои Со, Ni (навъи люсакит) ва Мn (навъи нордмаркит) дорад. Сахтиаш 7—7,5; зичиаш қариб 3,7 г/cm3. Рангаш сурхи тира, бӯр, сиёҳи бӯргоб ва бӯри зардча. Кристаллҳои шаффофи Ставролит камёфт буда, онҳоро баъзан чун салги …

СТАБИЛОНИ (аз лотинӣ stabilis — устувор, доимӣ), мустаҳкам намудан, ба як ҳолати устувор овардан ва ё нигоҳ доштани ҳамин ҳолати устуворро гӯянд. Дар идора ва танзими автоматӣ бошад, Стабилонӣ гуфта новобаста ба таъсироти берунӣ (ба объекти Стабилонӣ) ва дарунии ба ғалаён оваранда (дестабилонанда) бетағйир (доими) нигоҳ доштани қимати як (ё …

СПОДУМЕН (Фоанс. spodumene аз юнонӣspodumenos ба хокистар табдилёбанда, spodos — хокистар), трифан. минералест аз гурӯхи пироксенҳои моноклинии синфи силикатҳо. Таркиби химиявиаш LiAl (Si2О6). Кристаллҳои приэмашакли дарозиашон 1—10 см, баъзан 1 м ва гоҳо 10—16 метра ҳосил мекунад. Рангаш хокистарӣ, зардча, сабзтоб, гулобӣ, баъзан беранг мешавад. Намудҳои шаффофи гулобӣ ва гулоби …