Илм

Абдулҳай (1360, Бағдод – 1420, Самарқанд), мусаввир ва хаттоти форс-тоҷик. Устод Шамсуддини Самарқандӣ ӯро ба тарбият гириф­та, тамоми нозукиҳои ин ҳунарро ёд додааст. Дере нагузашта Абдулҳай чун мусаввири дарбори Султон Увайси Ҷалоирӣ ном мебарорад ва шӯҳраташ аз ҳудуди давлати Ҷилоирия, ки пойтахти он Бағдод буд, берун мебарояд. Соли 1393 Темур …

Абдулҳаев Рақиб (таваллудаш 10. 2. 1938. деҳаи Урметан, ноҳияи Айнӣ), таърихнигор, доктори илми таърих (1993), профессор (1999), Арбоби илм ва техникаи Точикистон (1999). Хатм- кардаи УДТ (1961). Аспирант, ходими хурди илмӣ, ходими калони илмии Институти таърих, бостоншиносӣ ва этнографияи ба номи Аҳмади Дони­ши АИ Ҷумҳурии Тоҷикистон  (1962 – 1975), дотсенти …

Абдулхолиқи Ғиҷдувонӣ ибни Абдулҷамил (соли таваллудаш номаъ­лум – вафоташ 1179, Ғиждувони Бухоро), назариётчӣ ва асосгузори тариқати хоҷагон, пири рӯҳонии Баҳоуддини Нақшбанд, яке аз шогирдони маъруфи Хоҷа Юсуфи Ҳамадонӣ. Осори бисёре боқӣ мондааст, ки мазмунҳои фалсафию ирфонӣ доранд. Муҳимтарини онҳо «Маноқиби Хоҷа Юсуфи Ҳамадонӣ», «Ибтидои ҷомеъ-ул-кулам», «Маслак-ул-орифин» мебошанд. «Иб­тидои ҷомеъ-ул-кулам» панду …

Абдулфаттоҳ ибни Мулло Абдулхалили Ҷӯйборӣ (соли таваллуд ва ва­фот номаълум), хаттоти тоҷик (нимаи дуюми асри 19 – ибтидои асри 20). Зодгоҳаш Бухоро. Дар навиштани чанд навъи хат, бахусус анвои хати настаълик машҳур будааст ва китоби бисёреро бо хати зебову хоно китобат наму­дааст. «Кимиё» ном китобе бо хати зебои ӯ рӯнавис …

Абдулов Карим (таваллудаш  26. 02. 1939, деҳаи Сурхкати ноҳияи Кӯҳистони Мастчоҳ – 5. 12. 2010, Хуҷанд) иқтисоддон, таърихнигор, доктори илми таърих (1990), про­фессор (1991). Корманди шоистаи То­ҷикистон       (1997). Техникуми молияи Сталин обод (1958) ва УДТ-ро (1964) хатм кардааст, солҳои 1964 – 1967 котиби ташкилоти ком­сомолии ҳамин донишгоҳ,  1968 – 1973 …

Абдулмӯъминхон (соли таваллудаш но­маълум – вафоташ 1599), аз сулолаи Шай­бониён. Писари Абдуллоҳхони II . Ҳокими Балху Бадахшон (1582 – 1598) ва хони Бухоро (1598 – 1599) буд. Аз соли 1589 муносибати падару писар бад шуд. Сабаб он буд, ки Абдуллоҳхони II Ҳиротро аз дасти Сафавиён баргардонда, сипас ба Қулбобо Кӯкалтош …

Абдулмалики I (935, Бухо­ро – 961, ҳамон ҷо), панҷумин амири сомонӣ, писари калонии амир Нӯҳ ибни Насри Сомонӣ, машҳур ба «Амири Рашид». Амир Нӯҳ васият кардааст, ки пас аз марги вай чаҳор писараш ба тартиби бузургӣ яке пас аз дигаре ба салтанат бирасанд. Пас аз он ки амир Нӯҳ аз …

Абдумалик ибни Марвин (соли таваллудаш тақрибан 674 – вафоташ 705, Димишқ), халифа аз силсилаи Умавиён. Солҳои 685 – 705 ҳукуматдорӣ кардааст. Дар манбаъ ва маъхазҳои таърихӣ Абдулмалик сахтгир ва сангдилу бераҳм ёдрас шудааст, ки дар фурӯ нишондани қиёму шӯришҳо (аз қабили шӯриши Абдуллоҳ ибни Зубайд дар Макка ва Ироқ, 685 …

Абдуллоҳхон ибни Искандар (1532/1533, Офаринкенти Миёнколи Зарафшон – 8. 2. 1598, Самарқанд), маъруфтарин ҳукмфармо аз сулолаи Шайбониён. Падараш Искандархон, бобояш Ҷонибек, бобокалонаш Хона Муҳаммад ибни Абулхайрхон. Аввал дар Кармина буд, ҳамлаи ҳокими Тошканд Наврӯз Аҳмадхон ва Абдуллатифро рафъ карда, падарашро, ки ба ҷониби Амударё фирор карда буд, дубора ба вилояти …

Абдуллоҳхон (соли таваллуд ва вафоташ номаълум), яке аз хонҳои шайбонӣ, аз ашрофзодагони муғул, сипаҳсолор ва ҳокими мустақил дар Мовароуннаҳр (асри 16). Модараш Оиша Бегим яке аз духтароии Ҳусайн Бойқаро буд. Аз соли 1530 Абдуллоҳхон ба унвони сипаҳсолор дар хидмати сипоҳи Бобур будааст. Бобур дар китоби худ «Бобурнома» аз ӯ ёд …