Гуногун

МОДДАИ ТАЪРИХ ка­лима, ибора, мисраъ ё байте, ки аз он ба ҳисоби абҷад санаи воқеае берун меояд. Шоири асри 15 форс-тоҷик Мактабии Шерозӣ таърихи итмоми «Лайлӣ ва Маҷнун»-и худро ин тавр баён кардааст: Чун Мактаби ин китоб бикшуд, Таърих «китоби Мактабӣ» буд. Моддаи таърих ибораи «китоби Мактабӣ» мебошад, ки агар …

МОДДА (ар. — чиз, асл, модият), як навъ материяро гӯянд, ки бар хилофи майдони физики массаи сокин дорад (ниг. Масса). Модда дар ниҳояти кор ва аз зарбаҳои элемен­тарии (асосан аз электронҳо, протонҳо, нейтронҳо) иборат аст, ки мас­саи сокини онҳо ба сифр баробар нест. Дар физикаи классикӣ Модда ва майдони физикӣ …

МОДАРШОҲӢ, яке аз шаклҳои сохти ҷамъиятии давраи таназзули ҷамоаи авлодӣ ва гузариш ба ҷамъияти синфӣ. Аломатҳои махсуси Модаршоҳӣ: афзалияти мавқеи зан дар ҷамъият, аз тарафи зан ба хешу табор мерос гузоштани молу мулк ва вазифа, ба­рои иқомат ба манзили зан омадани шавҳар ва ғ. Давраи Модаршоҳиро бори аввал муарриху ҳуқуқшиноси …

МОДАРОНИ СЕРФАРЗАНД, модароне, ки 3 нафар ва зиёда аз он фарзанд доранду қонунгузории СССР барои онҳо имтиёзоти муайян муқаррар кардааст. Аз соли 1981 cap карда ба занҳои коркуне, ки 2 нафар ва зиёда аз он фарзанд доранд, то 12-солагиашон ба онҳо: а) отпуски 3-рӯзаи иловагии музднок дода мешавад, ба шарте, …

МОДАРАНДАР, моиндар, модари угай, зани падар, Мувофиқи ҳуқуқи советӣ Модарандар ӯҳдадор аст, ки писару духтарони угай нобо­лиғ ва болиғи ғайри «қобили меҳнат»-ро, ки дар тарбия ё таъмини ӯ мебошанд ва падару модар надоранд ё барои таъмини худ аз падару модарашон ба таври кофӣ маблағ гириф­та наметавонанд, таъмин карда истад. Дар …

МОДАЛИЯТ (аз лот. modus — меъёр, тарз, восита),дар забоншиносӣ, категорияест, ки муносибати гӯяндаро нисбат ба мазмуни фикри гуфташуда, муносибати мундариҷаи фикри гуфташударо ба воқеият ифода менамояд. Модалият маъноҳои тасдиқу инкор, фармону хоҳишмандӣ, илтимос, ризоӣ ва ғ-ро ифода мекунад. Модалият барои возеҳии баёнот аҳамияти муҳимеро дорост. Тобишҳои модалӣ тавассути сиғаҳои феълӣ …

МОДАГУРГИ КАПИТОЛӢ симои асотирӣ дар байни римиёни қадим, ки гӯё асосгузорони ривоятии ш. Рим экизакҳо Ромул ва Ремро аз марг наҷот дода маконида калон кардааст. Мувофиқи ривоят, муҳофизони ш. Трояи Осиёи Хурд бо сардории Эней — писари Афродита ва Анхис баъди мағлубият аз душманон ба киштиҳо савор шуда ба музофоти …

МОДАГОВ, ҷинси модаи наслдиҳандаи чорвои калони шохдорро гӯянд. Модаговро барои таҷдиду афзоиши насл, истеҳсоли маҳсулоти шир ва гӯшт истифода мебаранд (ниг. Гое). Модинаи баъзе ширмакони ҷуфтсум (гажгов, гавазн, шохгавазн ва ғ.)-ро низ гоҳо Модагов меноманд.  

МОД, вилояти таърихӣ, дертар подшоҳӣ дар ноҳияҳои шим. ғарбии кӯҳсори Эрон. Бори аввал дар солномаҳои ошурии нимаи дуюми асри 9.то м. номбар шудааст. Ҳанӯз асрҳои 9—8 то м. дар Мод унсурҳои забони форсӣ ба вуҷуд омада, минбаъд забони мустақил шуд. Эҳтимол асрҳои 9—8 то м. дар Мод давраи гузариш аз …

МОВАРОУННАҲР (аз ар. он сӯ, он тараф ва ё ҷӯи калон, рӯд), сарзамини тарафи рости дарёи Аму. Пайдоиши ин истилоҳ ба забткориҳои арабҳо дар Осиёи Миё­на вобаста аст. Замоне, ки арабҳо Эрон, Хуросон ва соли 651 ш. Марвро забт намуда, ба соҳили чапи дарёи Аму расиданд, диққати онҳоро сарзами­ни тарафи …