Гуногун

СИПОҲӢ номи аскари савора ва ё пиёда дар қӯшунҳон Эрон, хониҳои Осиёи Миёна. Баъзан амалдорони давлатиро низ Сипоҳ меномиданд; 2) дар армияи империяи Усмония шахсе, ки бо шартҳои муайян хизмати ҳарбиро адо мекард ва ба ивази хизмат замин мегирифт. Дар асрҳои 15—16 Сипоҳиён қисми асосии қувваҳои ҳарбии туркҳоро ташкил мекарданд; …

АБЛАҚ, зебра, як навъ ҳайвони ширхӯри тоқсум, ки ба ҷинси асп (Equus) мансуб аст. Дарозии танаш 200 – 240 сантиметр, думаш 47 – 57 сантиметр ва қадаш 120-140 сантиметр; вазнаш 350 килограмм. Ранги ас-лии Аблақ сиёҳ буда, рахҳои сафед дорад. Ёлаш кӯтоҳ. 3 намуди Аблақ мавҷуд аст: Аблақи кӯҳӣ (Е. …

«АБКОР-УЛ-АФКОР ФӢ РАСОИЛ ВА-Л-АШЪОР», қадимтарин маҷмӯаи номаҳо, қасидаҳо, қитъаҳо ва рубоиёти Рашиди Ватвот, ки дар миёни солҳои 1156 – 73 тадвин шудааст. Аз 4 қисм иборат аст. Дар қисми якум 10 номаи арабӣ, дар қисми дуюм 10 қасидаи арабӣ ва чанд қитъа, дар қисми сеюм 10 нома ба забони форсӣ, …

АБИШХОТУН (соли таваллуд номаълум, Шероз – вафот 1286, Табрез), охирин намоянда аз сулолаи салғуриёни Форс – фармонравои асри 14-и Эронзамин. Духтари Саъд ибни Абубакр (хукмронии 1260) ва Турконхотун. Баъди аз тарафи муғулон қатл шудани Салҷуқшоҳ аз хонадони салғурӣ танхо Аишхотун ва хоҳараш Сулғум боқӣ монданд ва бо мувофиқаи умарои турк …

АБИТУРИЕНТ (аз лотинӣ abiturrens – омодаи рафтан), дар бисёр мамлакатҳо хатмкунандаи мактаби миёнаро Абитуриент гӯянд. Аз охири солҳои 50 асри 20 Абитуриент маънои нав гирифт. Минбаъд шахсеро, ки азми ба мактаби олӣ ва миёнаи махсус дохил шудан дорад, Абитуриент меноманд. Дар Тоҷикистон абитуриентро ҳамчун “Довталаб” тарҷума карда аз солҳои 2005 …

АБИССАЛ (аз юнонӣ abyssos – бетаг), нигаред Минтақаҳои батиометрии уқёнус.

АБИОГЕНЁЗ (аз юнонӣ a…, bios – ҳаёт ва genesis – пайдоиш), назарияи ба вуҷуд омадани мавҷудоти зинда аз моддаҳои табиаташон ғайриорганикӣ. То миёнаҳои асри 19 гумон мерафт, ки мавҷудоти зинда худ аз худ аз маводи ғайриорганикӣ тавлид меёбанд, масалан, гӯё мушу калламушҳо аз партов, қурбоққаҳо аз лойқаю обсабзҳо, кирм аз …

АБИБОВ (Ҳабибов) Амирбек (моҳи майи 1916, деҳаи Рини ноҳияи Ишкошим – 17. 11. 1998, Душанбе), адабиётшиноси тоҷик, доктори илмҳои филология (1990). Хатмкардаи Университети Давлатии Тоҷикистон (1957). Фаъолияти меҳнаткаш аз соли 1932 оғоз ёфтааст. Муаллим, директори мактаби миёна ва нозири маориф (1932 – 43), корманди соҳаҳои Иттифоқҳои касаба ва идораҳои Ҳизби …

  СИР, дарозтарин ва серобтарин (баъди дарëи Аму) дарёест дар Осиёи Миёна. Аз якшавии дарëҳои Норин ва Қародарё ба вуҷуд омада, ба баҳри Арал мерезад. Тӯлаш 2212 км, аз саргаҳи Норин—3019 км. Ҳавзаи Сир аз Ҷануби Шарқ ба Шимоли Ғарб тӯл кашидааст; қисми ҷануби шарқиаш кӯҳсор, шимоли ғарбиаш ҳамворӣ. Масоҳати …

СИПЕҲРӢ Суҳроб (1928, Кошон—1980, Теҳрон), шоири эронӣ. Донишкадаи ҳунарҳои нафисаро дар Теҳрон хатм кардааст. Ҳам наққош буд, ҳам шоир. Ба Европа ва Ҳиндустону Япония сафарҳо кардааст. Аз осори наққошиаш чандин намоиш дар Эрону кишаоҳои диар. барпо гардидааст. Дар асарҳои наққошиаш таъсири санъати тасвирии японҳо ва дар шеъраш таъсири фалсафаи буддоӣ …