ШИШАК, гусфанди яксоларо гӯянд.

«ШИШАМ» суруди қадимиест, ки Борбади Марвӣ дар аҳди Сосониён тасниф намудааст. Он аз ҷумлаи суруду оҳангҳои наврӯзӣ буда, дар ҷашну ҷамъомадҳои халқӣ иҷро мешуд. И. Раҳимов.

ШИША, моддаи сахт, аморфӣ, шаффоферо гӯянд, ки дар натиҷаи аз ҳад зиёд хунук кардани гудохтаҳои махсуси оксидҳо (кремний, бор, алюминий, фосфор ва ғ.) ва оксиди металлҳо (литий, калий, магний, сурб ва ғ.) ҳосил мешаванд. Бештар шишаи силикатӣ маъмул аст. Истеҳсоли Ш. дар Мисри Қадим пайдо шудааст (с. 4000 то м.) …

ШИФТ, сақфи биноро гӯянд. Ш.-и ёдгориҳои меъмории Осиёи Миёнаро ба ҳар намуд месохтанд. Ба сифатяи масолеҳи Ш. хишти хому пухта, санг, чуб ва ғ. истифода мешуданд. Дар гузашта ба шакли гумбаз сохтани шифти биноҳои бузурги бошукуҳ  (масҷид, мақбара, Мадраса, корвонсарой ва ғ.) маъмул буд. Аксари биноҳои истиқоматие, ки дар а-ҳои …

«ШИФО», ниг. «Китоб-уш-шифо».

ШИРШАВЛА, шулла, шуллаи ширӣ, як навъ хуроки миллист, ки аз қадим байни халқҳои Шарқ, аз ҷумла тоҷикон маъмул аст. Тарзи пухтани Ш. дар тамоми шаҳру деҳоти Тоҷикистон қариб як хел аст. Ба деги обдор биринҷи шустаро андохта, то нимпаз шуданаш меҷӯшонанд. Баъд ба дег шир андохта (ба 300 г биринҷ …

ШИФЕР (нем. Schiefer), масолеҳи бинокориро гӯянд, ки маъмулан аз асбоцемент тайёр карда шуда, барои пушидани бом истифода мебаранд.

ШИСТОСОМАТОЗҲО, бемории музмини одаму ҳайвонотро дар мамлакатҳои минтақаи тропикӣ гӯянд. Барангезандаи Ш. гельминтҳо мебошанд. Дар давраи аввали сироят дар пусти бемор ҳасба дамида, хориш ва баъзан таб ҳам мекунад. Одам ба воситаи об сироят меёбад.

ШИРЧОЙ, як навъ таоми миллӣ, ки аз қадимулайём дар байни халқҳои Шарқ, аз ҷумла тоҷикон маъмул аст. Онро ин тавр тайёр мекунанд. Обро дар дег ҷӯшонида ба он каме чои хушк (бадали чой, ягон чизи дигар: алафи ҷояк, чойкаҳак, навдаи санҷид, чормағз ва ғ.) ва мувофиқи табъ намак ҳамроҳ карда, …

ШИРХОРА, тифли ширмак, разеъ, кӯдаки ширхурро гӯянд. Давраи ширмакии кудак тақр. 1— 1,5 сол аст. Аз рӯзи таваллуд то якмоҳагӣ давраи навзодӣ ҳисоб мешавад. Вазни навзод ба ҳисоби миёна 3200—3400 (аз 2500 то 4500) г, қадаш 50 (аз 47 то 50) см, даври сараш 32—34 см аст. Дар давраи навзодӣ …