МУМ, моддаҳои равғанмонанди ҳайвонот 8 растанӣ, ки асосан аз эфирҳои мураккаби кислотаҳои одии равған ва спиртҳои калонмолекула (одатан якатома) таркиб ёфтаанд. Мум моддаи аморфӣ, қаиш, ҳангоми тафсонидан нармшаванда, аз ҷиҳати химиявӣ на чандон фаъол, ба таъсири реагентҳои гуногун устувор буда, дар 40—90° Селсия об мешавад. Аз ҷиҳати пайдоиш Мум се …

МУЛҲАҚОТ (арабӣ ҷамъи—пайвастшуда, ҳамроҳшуда), навиштаҷоте, ки дар поёни таълифоти асосӣ омадааст ва ё бо асаро дар як ҷилд муқовабандӣ шудааст. Масалан, Мирзо Салимбеки Салимӣ матни тазкираи «Тӯҳфат-ул-аҳбоб фӣ тазкират-ил-асҳоб»-и Возеҳро ба чоп тайёр карда, маълумоти роҷеъ ба шоирони ибтидои асри 20-и Бухоро, чун Ай­нӣ, Мунзим, Ҳамдӣ ва дигарро бо намунаи …

МУЛҲАМ  Муллоабдуллоҳи Бухороӣ (соли таваллуд номаълум — вафот тақрибан 1720), шоири нимаи дуюми асри 17 ва ибтидои аари 18. Тоҷик. Айёми бачагӣ ва таҳсили Мулҳам дар Бухоро гузаштааст. Мулҳам бо намояндагони илму адаби Бухоро ва Самарқанд аз наздик шинос буда, бо тазкиранавис Малеҳои Самарқандӣ мулоқот кардааст. Аз сухани худи шоир …

МУЛӮҲ 1) паррандаест, ки ба воситаи вай ҳамҷинсашро ба дом ме- кашанд. Нигаред низ Милвоҳ, 2) Одаме,ки барои ба даст даровардани ода­ми дигар олат шавад 6 фиребгаре, ки дар зоҳир бечора, содда ва номурод намояд.

МУЛЧОНИДАН (англисӣ, mulch — решал растаниҳоро бо коҳ, пору ва ғайра пӯшонидан), бо мулчҳо (мулчкоғаз, торфмайда, пору, компост, хазон ва ғайра) пурра ё қисман пӯшонидани сатҳи хок. Мулчониданро дар хоҷагии қишлоқ ҳангоми парвариши сабзавот, дарахтони мева, ғуҷуммева, растаниҳои ороишӣ ва ғайра истифода мекунанд. Мулчонидан сарфи меҳнатро барои коркарди байни қаторҳо …

МУЛУ — як навъи най, нигаред низ Най.

МУЛТИПОЛ (аз лотинӣ мулти… ва юнонӣ polos — қутб), характеристикаи системами зарядҳои гуногунноми электрс («қутбҳо»)-ро гӯянд, ки симметрияи муайян доранд. Мултиполи тартиби I аз сумма и 2′ заряд ташкил меёбад ва дар масофаҳои калон Я майдони электрие ба вуҷуд меорад, ки потенсиалаш U ~ Я—*—1 аст. Дипол ва квадрупол мувофиқан …

МУЛТИПЛЕТӢ(аз лотинӣ multip­lex— бисёркарата), миқдори самтҳои иммонпазири спини пурраи атом ё молекула дар фазост. Мувофиқи механикаи квантӣ Мултиплетӣ к =• 25 + 1 мебошад. Барои системаҳои адади электронҳояшон N тоқ 5—3/а; 5/а* …буда, Мултиплетӣ чуфт (к = 2, 4, 6, …) аст. Барои онҳо ҳолатҳои дублетӣ, квартетӣ, секстета ва ғайра …

МУЛТИ… (аз лотинӣ mulium — бисёр), қисми аввали таркибии калима- ҳои мураккаб, ки бисёрӣ ва бисёркаратаро ифода мекунад. Масалан, мултимиллионер. мултиплекс ва ғайра.

МУЛТАТУЛИ (Multaluli) (тахаллус; ном ва фамилия Эдуард Дауэс Дек­кер; 2. 3. 1820, Амстердам —19. 2. 188/, Нидер-Ингелхейм, ҳозира Ингелхейм, Республикаи Федеративии Германия), нависандаи нидерланд. Аз оилаи капитани киштии бозоргонӣ. Аз соли 1838 дар идораи мустамликавии нидерлавдии Ҳиндустон (Индонезия) хизмат кар­дааст. Ҳангоми хизмат дар Ява вазъияти индонезидоро сабук кардани шуда, ба …