Патриарх, (юнонӣ patriarches, аз pater — падар ва arch о — идора ме- кунам), унвони олии сарварони калисои мустақили масеҳии православӣ дар як қатор мамлакатҳо. Патриарх дар давраи ташаккули сохти феодалӣ дар натиҷаи ба шарқӣ (православӣ) ва ғарбӣ (католикӣ) тақсим шудани калисои масеҳӣ пайдо шудааст. Дар Россия Патриарх соли 1589 …

Патресак (Physalis), ҷинси гиёҳҳои яксола ё бисёрсолаест аз оилаи авранҷиҳо. Нигаред Пардаарӯсак.

Патон Евгений Оскарович (4. 3. 1870, Нисса —12. 8. 1953, Киев) олими советӣ дар соҳаи кафшер ва сохтмони пул, академики Академияи Фанҳои Республикаи Советии Сотсиалистии Украина (1929), ноиб-президенти Академияи Фанҳои Республикаи Советии Сотсиалистии Украина АФ РССУ (1945— 52), Қаҳра мони Меҳнати Сотсиа­листӣ (1943). Аъзои КПСС аз соли 1944. Институти поли- …

Патон Борис Евгеневич (таваллуд 27. 11. 1918, Киев), олими советӣ дар соҳаи металлургия ва кафшер, академики Академияи Фанҳои Республикаи Советии Сотсиалистии Украина (1958), аз 1962 президенти он, академики Академияи Фанҳои СССР (1962), аз 1963 аъзои Президиуми он. Ду ка­рат Қаҳрамони Меҳнати Сотсиалистӣ (1969, 1978), писари Е. О. Патон. Аъзои КПСС …

Патом (кӯҳсори Патом), кӯҳсорест дар байни дарёҳои Витим ва Чара (вилояти Иркутски Республикаи Совети Федеративии Сотсиалистии Россия). Патом аз кӯҳҳои начандон баланд (1200—1300 метр) иборат буда, онҳоро водиҳои чуқур аз ҳам ҷудо кардаанд. Китъаҳои  баландтаринаш дар Ҷануби Шарқ воқеъ гаштаанд (кӯҳи Лонгдор то 1924 метр). Патом аз варақсангҳои кристаллӣ, оҳаксанг …

Паталогияи селлюлярӣ (аз лотинӣ cellula — ҳуҷрача, дар ин ҷо ҳу- ҷайра), назарияи тиббиест, ки мувофиқи он заминай моддии ҳама гу­на беморӣ ҳуҷайра мебошад. Нуқтаҳои асосии Патологияи селлюляриро Р. Вирхов солҳои 1855—58 баён намуда, ба он бунёд гузошт. Нуқтаҳои асосии назарияи Вирхов инҳоянд: 1) ҳуҷайра элементи ниҳоии морфологии Т31М0МИ организмҳои …

Патологияи географӣ, яке аа соҳадои тиб аст, ки қонунияти дар минтақаи гуногуни географӣ ба ву­ҷуд омадан, паҳн шудан ва ҷараён гирифтани бемориҳоро вобаста ба таъсири омилҳои табиӣ ва иҷтимоию иқтисодии мардум меомӯзад Истилоҳи Патологияи географиро олими немис А. Хирш соли 1858 ҷорӣ кардааст. Дар СССР Патологияи географӣ бо номҳои патологияи- …

Патология (аз пато… ва …ло- гия), илмест дар бораи бемориҳо, пайдоишу ҷараён ва оқибати онҳо. Патология таърихи хеле қадим дорад. Ҳанӯз дар давраҳои ибтидоӣ рӯй до­дани бемориро ҳодисаи фавқуттабиа ва амри илоҳӣ медонистанд. Баъдтар дар тиб назарияи гуморалӣ (хилтӣ) ба миён омад, ки он пайдоиши бемо­риро натиҷаи вайроншавии таносуби мӯътадили …

Патогенез (аз пато… ва …генез), таълимотест дар бораи тарз ва тариқи пайдоиш, инкишоф ва андоми беморӣ; як соҳаи илми патоло­гия. Масъалаҳои аз чӣ (этиология) ва чи тавр (патогенез) пайдо шудани касалӣ бисёр мароқангез ва муҳим буда, аз қадимулайём фикру зикри табибонро ба худ мекашанд. Дар худи аҳди деле қадим (то …

Пато (аз юнонӣ pathos — азият кашидан, беморӣ), қисми калимаҳои мураккаб, ки ба беморӣ оид буданро ифода мекунад (масалан. патогенез, патология).