Теги: Астрономия

САЙЁРАҲОИ ДАРУНӢ, сайёраҳои гурӯҳи Замин, як гурӯҳ сайёраҳои ба Офтоб наздик (Аторуд, Зӯҳра, Замин ва Миррих)-ро гӯянд, ки аз рӯи хосиятҳои физикиашон ба ҳам монанданд.

САЙËРАҲОИ АЗИМ, сайёраҳои системаи Офтоб: Муштарӣ, Зуҳал, Уран ва Нептунро гӯянд, ки аз сайёраҳои гурӯҳи заминӣ (дохилӣ) бо андоза ва массаҳот азим, зичии нисбатан хурд, атмосфераи ғавс, гардишт шитобнок ва миқдори зиёди радифон фарқ мекунанд.

РЕЯ, номи радифи сайёраи Зуҳал; соли 1772 астрономи франсавӣ Ҷ. Кассиии кашф кардааст. Дар гирди Зуҳал дар масофаи андаряк 528 ҳазор кам давр мезанад. (Даври гардиши синодиаш ба 4 шаборӯзу 12 соат 28 дақиқа баробар аст). Диаметраш тақрибан 1600 километр.

РЕФРАКТОР, дар астрономия, телескоперо номанд, ки дар он тасвири ҷирмҳои мунир (Офтоб, ситораҳо ва ғайра) тавассути инкисори шуоъҳои рӯшноӣ дар объективи линзавӣ ҳосил мешавад (нигаред, нақша). Бори аввал Г. Галилей (1609) истифода бурдааст. Барои ҳосил кардани тасвироти хушсифат дар Рефрактор шишаҳои махсусро истифода мебаранд ва миқдори линзаҳоро зиёд мекунанд. Калонтарин …

ХАТИ ГИРЕҲҲО, дар астрономия, хати ростест, ки гиреҳҳои мадори осмониро ба ҳам мепайвандад; ҳамвории мадор ва эклиптика ин хати ростро бурида мегузаранд.

ФОБОС (юнонӣ рhobos — тарс, ваҳм), радифи сайёраи Миррихро гӯянд. Масофааш аз Миррих 9400 км. Даври гардишаш 7 с 39 дақиқа, шаклаш номунтазам аст. Фобосро астрономи америкоӣ А. Холл соли 1877 кашф намудааст.

ФЕБА, яке аз радифони сайёраи Зуҳалро гӯянд. Диаметри Феба ба 300 км, масофааш аз маркази сайёра то Офтоб ба ҳисоби миёна ба 12950 ҳазор км баробар аст. Соли 1898 астрономи аморикой У. Пикорипг кашф намудааст. Феба дар атрофи Зуҳал давр мезанад, самти ҳаракаташ ба самти чархзанӣ дар гирди меҳвараш муқобил …

ТРИТОН, радифи сайёраи Нептун, диаметраш қариб 4000 км, масофаи миёна аз маркази сайёра 354 ҳазор км. Соли 1846 астрономи англис У. Ласселл кашф кард. Тритон атрофи Нептунро муқобили самти чархзании сайра давр мезанад.

ТЕРМИНАТОР (аз лотинӣ ( ҳад мегузорам, чудо мекунам), ҳадест дар қурси сайёраҳо ё радифи маснӯъ, ки нимкураи равшани сайёраро аз нимкураи торики он ҷудо мекунад. Дар нуқтаҳои сатҳи сайёра ё радифи маснӯъ, ки дар ян хати терминатор ҷойгиранд, Офтоб ё тулӯъ (терминатори субҳ) ва ё ғуруб (терминатори шом) мекунад. Ба …

ТАСНИФИ СПЕКТРИИ СИТОРАҲО, вобаста ба фарқи спектрҳо ба синфҳо ҷудо кардани ситораҳоро гӯянд. Алҳол тақсимоти спектрии Ҳарвард қабул шудааст, ки онро астрономи америкоӣ Э. Кэннон дар ибтидои асри 20 пеш ниҳодааст. Меъёри асосии ин тасниф интенсивияти хатҳои спектрии атомӣ ё рахҳои молекулавӣ меоошад; тақсимоти энергия бошад, дар спектри яклухти ситораҳо …