Маданият ва санъат

МУҲАММАД ИБНИ ҒОЗИИ МАЛТАВӢ  (соли таваллуд ва вафоташ номаълум), насрнависи асри 11 форс-тоҷик. Муҳаммад аз фозилони дарбори  султонҳои Рум, дарбори Абулфатҳ Рукнуддини Сулаймоншоҳ ибни Қилич Арслон буд, ки то ба мартабаи вазирӣ расидааст. Ба ташвиши султони мазкур «Марабоннома»-ро аз забони табарӣ ба форсии дарӣ гардонида ба он «Р а в …

МУҲАММАД ИБНИ ОТСИЗИ САРАХСӢ (соли таваллуд ва Вафоташ номаълум), меъмори асри 12 форс- тоҷик. Аслан аз Сарахс. Дар солҳои 40 асри 12 яке аз барҷастатарин ёдгориҳои меъмории Марв—Мақбараи Султон Сануарро сохта, дар он номи худро сабт намудааст.

МУҲАММАД ИБНИ МУҲАЛЛАД  (соли таваллуд ва вафоташ номаълум), шоири асри 9 форс-тоҷик. Ҳамзамони Муҳаммад ибни Васиф, яке аз Нахустин шоиронест, ки ба забони форсияи дарӣ шеър гуфтааст. Дар «Таърихи Систон» Муҳаммад ибни Муҳаллад ҳамчун шахси донишманду фозил ва шоир ёд шудааст. Осори боқимондааш хеле кам аст. Ӯ асосан қасидаҳои мадҳӣ …

МУҲАММАД ИБНИ МАҲМУДИ ИСФАҲОНӢ   (соли таваллуд ва вафоташ номаълум), меъмор, ҳаттот ва наққоши асри 14 форс-тоҷик. Муҳаммад аз овони ҷавонӣ ба санъатҳои ҳаттотӣ, ҷадвалкашӣ ва наққошӣ шавқ пайдо намуда, барои такмили ҳунар ба Шероз рафт. Муҳаммад дар ҳаттотию наққошӣ шӯҳрати тамом дошт ва ороишу китобати ду нусхаи девонҳои Саъдӣ ва …

МУҲАММАД ИБНИ ВАСИФ  (соли таваллуд ва вафоташ номаълум), шоири асри 9 форс-тоҷик. Мувофиқи маълумоти маноаъҳои адабӣ ва таърихӣ, аз қумла, «Таърихи Систон солҳои зиёд қабири дарбори Яъқуб ибни Лайс будааст. М.уҳаммад ибни Васиф дар баробари Абулянбағӣ, Маҳмуди Варроқ, Ханзалаи Бодрисӣ, Бассоми Гурд ва дигарон яке аз нахустин шоиронест, ки ба …

МУҲАММАД ИБНИ БАЪЙС  (соли таваллудаш номаълум — вафоташ 849/50), яке аз нахустин шоиронест, ки ба ду забон — форсӣ ва арабӣ шеър гуфтаанд. Ватани Муҳаммад ибни Баъйс Эрони Ғарбист. Вай ба сафи шӯришгаро­ни зидди арабҳо, ки сардораш Бобак буд, дохил шуд, вале баъдтар ба ӯ хиёнат карда, ба тарафи муқобилони …

МУҲАММАД ИБНИ АЛӢ ибни Муҳаммади Шабоякораӣ (таваллудаш 1298, Шабонкора — соли вафоташ номаълум), муаррих ва шоири форс- тоҷик. Хидмати Хоҷа Риёсуддини пи­сари Рашидуддини Фазлуллоҳро адо мекард. Қасоиди мадҳие ба ӯ бахшидааст. Соли 1333 ба таълифи китоби таърихи башар сар кард. Онро соли 1335 анҷом дода ба Риёсуддин пешкаш кард, то …

МУҲАММАД БОҚИРӢ— (но­ми пуррааш Ҳаким Сайидмуҳаммад Боқир; таваллуд ва вафоташ номаълум), табиби форс-тоҷик. Ровиёни ахбор ӯро аз пайравони Абӯалӣ ибни Сино дар ил­ми дорушиносйӯӣ донистаанд. Муҳаммад Боқирӣ дар дарборе Сулаймони Сафавӣ (1667— 1695) табибӣ карда, бо амри ӯ «Адвияи калбия» («Доруҳои дил») ном асари худро ба форсӣ-тоҷикӣ навиштааст. Асари мазкур …

МУҲАММАД АБУТОҲИР Алӣ ибни Муҳаммад Абутоҳири Меъмор (соли таваллуд ва вафоташ номаъ­лум), меъмор ва ваққоши асри 12 форс- тоҷик. Аслан аа Сарахс буда, дар Бухоро фавтидааст. Дар овони ҷавонӣ санъати наққошӣ, хаттотӣ ва сонияи меъмориро омӯхт. Муҳаммад Абутоҳир махсусан дар санъати катибанависӣ ва ороиши биноҳо шӯҳрати зиёд дошта, хати кӯфиро …

МУҲАММАД АБУНАСРИ ХУҶАНДӢ (соли таваллуд ва   вафоташ номаълум), мусиқишинос, бастакор ва навозандаи асри 15 тоҷик. Мусиқиро дар зодгоҳаш Хуҷанд ва Самарқанд омӯхтааст. Дар Самарқанд назди Султонмуҳаммади Уди Самарқандӣ аз назария ва амалияи мусиқӣ таълим гирифтааст. Бо таклифи дӯстонаш ба  Ҳирот рафта, аз устодони мусиқии он ҷо санъати сарояндагию навозавдагиро ба …