Маданият ва санъат

РЕАЛИ3МИ ТАНҚИДӢ, ҷараёни идеалистиест дар фалсафаи америкоии солҳои 20-и асри 20. Дар ҷараёни муборизаи ғоявӣ бо неорализм пайдо шудалст. Намояндагони асосиаш Д. Дрейк, А. Лавджой, Дж. Пратт, А. Роджерс, Дж. Сантажна, Р. В. Селлерс, Ч. Стронг мебошанд. Фарқи байии Реализми танқидӣ ва неореализм махсусан дар назарияи маърифат барҷаста зоҳир мешавад. …

РЕАЛИЗМИ СОТСИАЛИСТӢ, методи эҷодӣ дар адабиёт ва санъат аст, ки аз санъаткор тасвири ҳаққонӣ, таърихӣ-конкретии зиндагиро дар инкишофи револютсионии он дар партави идеалҳои сотсиалистӣ, тарбияи меҳнаткашон дар рӯҳи сотсиализм ва коммунизм талаб менамояд. Пайдоиш ва инкишофи Реализми сотсиалистӣ ба паҳншавии ғояҳои сотсиалистӣ дар мамлакатҳои гуногун, ба инкишофи ҳаракати коргарии револютсионӣ …

РЕАЛИЗМ дар а д а б и ё т ва с а н ъ а т, методи эҷодист, ки воқеиятро тавассути образҳо, воситаҳои тасвир, типӣ ва фардӣ гардонидани рӯйдодҳои ҳаёт ҳаққонӣ инъикос менамояд. Дар назарияи марксистӣ-ленинии санъат оид ба Реализм ақидаи ягонае, ки мазмуну вусъати ин мафҳумро фаро мегирифта бошад, …

РЕАЛИЗМИ  МАОРИФПАРВАРӢ, равияи адабиест, ки асри 18 вобаста ба ҷараёни маорифпарварӣ дар адабиёти мамлакатҳои Европаи Ғарбӣ ба вуҷуд омад. Намояндагони барҷастаи он: Волтер, Руссо, Дидро (Франсия), Лессинг, Гёте, Шиллер (Германия), Ричардсон, Филдинг, Смоллетт (Англия) ва дигар. Ғояҳои маорифпарварӣ дар Россия солҳои 1760—80 дар асарҳои Н. И. Новиков, Д. И. Фонвизин, …

РАҶАЗ (арабӣ — изтироб, суръат), номи баҳрест аз 19 баҳри арӯз. Рукни аслии он мустафъилун (— V—) буда, маъмултарин зоҳофҳои он 8-то мебошанд (махбун — мафоилун, матвӣ — муфтаилун, мақтӯъ — мафъӯлун, музол — мустафъилон, матвии музол — муфтаилон, махбуни музол — мафоилон, мураффал — мус- тафъилотун,    муттавал — мустафъилотон). …

«РАҲОВӢ» (номи маҳал дар Рум), 1) номи яке аз мақомҳои «Дувоздаҳмақом». Маъхазҳои мусиқӣ маънои Раҳовиро бо калимаҳои «раҳ», «роҳ» ифода мекунанд. Дар мусиқии халқӣ Раҳовиро гоҳо «Сувора» ё «Суворӣ» ном мегиранд. Аз ин рӯ, шакли то имрӯз расидаи Раҳовӣ мумкин аст «Сувора» («Суворӣ») бошад. Қаторовоз- ҳои Раҳовӣ 70 доираро ташкил …

РАТУ, аҳурату, рат, истилоҳест, ки дар чанд қисмати Авесто («Ясно», «Готҳо», «Яштҳо», «Виспарад», «Вандидод») ба маънии довари динӣ (қозӣ) ва сарвари рӯҳониён омадааст. Дар «Готҳо» («Ясио»-и 29, бандҳои 2, 6, 8; 31, банди 2; 33, банди 1) Pатуи ягона ҳамон пайғамбари зардуштия — Зардушт аст, ки осоиши пайравони оини худро …

РАМЗКУШОӢ кашфи хат, равшан кардани маънои аломатҳои хати забони матрук, ё хати маҷҳули ягон забони зинда; фаҳмида тавонистани сохти забоне, ки осори он бо ин хат навишта шудааст; дарк кардани принсипҳои хат, алифбо ва системаи фонетикӣ, сохти грамматикӣ ва лексикии забон аз рӯи хати маҷҳул. Агар миқдори аломатҳои хати маҷҳули …

РАМЗ (арабӣ – сухани пӯшидамаъно, имо, ишорат), дар адабиёт тасвири бадеии ҳодиса ё хислатҳои инсон ба воситаи образ ва чизҳои воқеии дигар. Масалан, шер — рамзи мардию далерӣ, рӯбод — маккорӣ, гург — ҳарисию гуруспачашмӣ ва ғайра. Чунин Рамзҳо дар масал, тамсил ва афсонаҳои халқӣ бисёр дучор меоянд. Дар таърихи …

«РАМАЯНА», достони эпикии ҳиндии қадим ба санскрит; ба шахси ривоятӣ, шоири Ҳиндустони Қадим Вадмики нисбат дода мешавад. Тақрибан дар асри 4 то мелод дар Ҳиндустони Шарқӣ офарида шудааст; нусхаи имрӯзааш дар асри 2 мураттаб гардидааст. Дар асрҳои миёна «Рамаяна» яке аз китобҳои муқаддаси виш­нуизм гардид. «Рамаяна» аз қаҳрамониҳои Рама ҳикоят …