Ҷуғрофия

ХАРКОВ, шаҳр, маркази вилояти Харкови РССУ. Узели калони нақлиёт. Аҳолиаш 1536 ҳазор нафар (1984). Маркази муҳимми мошинсозӣ (заводҳои тракторсозӣ, турбинасозӣ, электромеханики, дастгоҳсозӣ, моторсо-ӣ ва ғайра). Корхонаҳои саноати химия, сабук, хурокворӣ, истеҳсоли масолеҳи бинокорӣ низ мавҷуданд. Аз соли 1972 метрололитен кор мекунад. 21 мактаби олӣ (аз ҷумла университет), 6 театр дорад. …

ХАРТУМ, пойтахти Республикаи Демократни Судон (аз соли 1969). Дар андароби дарёҳои Нили Сафед ва Нили Кабуд ҷойгир шудааст. Маркази маъмурии музофоти Xартум аст. Аҳолиаш 2 млн нафар (1985). Бандари дарёӣ, узели роҳи оҳан ва роҳҳои автомобилгард. Аэропорти байналхалқӣ дорад. Соҳаҳои саноаташ: бофандагӣ, хӯрокворӣ, чарму пойафзол, шиша ва ғайра. Университети ва …

ХАЛИҶ, қисми ба хушкӣ дохил шудаи уқёнус, баҳр ё кулро гӯянд, ки он бо оби ҳавзаи асоси озодона мубодила дорад. Халиҷҳои Аляска, Бангола, Гвинея калонтарин халиҷҳои уқёнуси Олам мебошанд. Баъзе акваторияҳо аз рӯи режими гидрологии худ баҳр ҳисоб ёбанд ҳам, халиҷ номида шудаанд (масалан, халиҷҳои Мексика, Гудзон, Форс, Калифорния).

ХАНТИ-МАНСЙСК (то соли 1940- Остяко-Вогульск), шаҳр, маркази Округи автономии Хантию Мансиҳои вилояти Тюмени РСФСР. Бандари дарёӣ дар дарёи Иртыш. Аҳолиаш 26 ҳазор нафар (1974). Корхонаи калонаш — комбинати консерви моҳӣ. Хоҷагии ҷангал низ тараққӣ кардааст. Музеи кишваршнносӣ дорад. Он соли 1931 ҳамчун посёлкаи коргарӣ бунёд шуда буд. Аз соли 1950— …

ХАНОЙ («На NOi), пойтахти Республикаи Сосиалистии Ветнам, бандар дар дарёи Хонгха. Аҳолии Ханойи Калон 2,7 млн. нафар (1985). Маркази муҳимми иқтисодӣ ва мадании мамлакат. Соҳаҳои саноаташ: мошинсозӣ, коркарди металл, бофандагӣ, чуббурию чӯбгарӣ, чарм, хӯрокворию адвиёт, саноати химия. Университет дорад. Дар асри 5 бунёд ёфтааст. Аз асри 11 пойтахти давлати Ветнам, …

ХАРИТА, тасвири хурд ва умумикардашудаи сатҳи Замин, ситораҳои осмон ё як қисми онҳоро гӯянд, чун харитаҳои географӣ, харитаи ситораҳо ва ғайра.

ХАРАНГОНИ БОЛО, деҳаест дар овети қишлоқи Айнии раёни Ленини РСС Тоҷикистон. Дар ҳудуди совхози «Қоминтерн». Аз деҳа то маркази район 42 км. Дар ҳудуди деҳа лагерҳои пионерии «Лола» ва «Сказка» ҷойгиранд, Соҳаҳои асосии хоҷагиаш ғаллакорӣ, боғдорӣ, чорводорӣ ва кирмакдорист.

ХАМӢ, ҷойҳои чуқури хушкӣ, қаъри уқёнус ё баҳрро гуянд, ки шакли аксари онҳо мудаввар аст. Xамиҳои хушкӣ аз ҷиҳати пайдоиш тектоникӣ, вулқонӣ, эрозиявӣ, пиряхӣ, эолӣ, карстӣ ва омехта мешаванд. Дар қаъри уқёнус хамии зонаи гузаранда ва хамии буни уқёнус ҳастанд.

ХАМИРҶӮҚ дехаест дар совети қишлоқи Ҳамробоеви раёни Конибодом, вилояти Ленинобод. Дар ҳудуди колхози ба номи Карл Маркс. Аз деҳа то район 8 км. Аҳолиаш 2370 нафар (1986). Соҳаҳои хоҷагӣ пахтаю сабзавоткорӣ ва кирмаку чорводорист.

ХАКАС, Вилояти Автономии Хакас (Хакасия), дар ҳайати кишвари Красноярски РСФСР. 20 октябри 1930 ташкил шудааст. Масоҳаташ 61,9 ҳазор км2. Аҳолиаш 547 ҳазор нафар(1986), аҳолии шаҳрӣ 72%, хакасҳо, русҳо, украинҳо ва ғайра 8 райони маъмурӣ, 5 шаҳр ва 17 птш дорад. Марказаш шаҳри Абакан. Дар қисми ғарбии хамии Минуса, қад-қади соҳили …