Гуногун

ПЕДЕСТАЛ (аз ит. piede — пой ва stallo ҷой), п о я и ҳ а й к а и, acисест, ки дар болои он асарҳои ҳайкалтарошӣ (ҳайкал, муҷассама, нимҳайкал), инчунин гулдонҳои ороишӣ, сутун, обелиск ва ғайрп гузоштаву маҳкам карда мешаванд. Педестал шаклҳои гуногун дошта (доира, чор, панд ва ё шашқира …

ПИРЕВ Иван Александрович (17. 11. 1901, деҳаи Камени Об, ҳоло кишвари Олтои—7. 2. 1968, Мо­сква), кинорежисёри советӣ. Артисти Халқии СССР (1948). Аъзои КПСС аз соли 1956. Фаъолияти эҷодиаш дар кино аз соли 1925 cap шудааст. Дар филмҳои аввалинаш — «Зани бегона» (1929), «Мансабҳои давлатӣ» (1934)  юрократизм ва мешаниро ҳаҷв намудааст. …

ПФАФФ (Рфафф) Иоганн Фрид­рих (22.12.1765, Штутгарт —21. 4. 1825, Галле), математики немис, аъзои АФ Берлин (1817). Профессори математпкаи Университетҳои Хелмштедт- (1788—1810) ва Галле (аз соли 1810). Дар соҳаи муодилаҳои дифференсиалии ҳосилаҳояшон хусусӣ тадқиқот бурдааст. Солҳои 1814—1815 муодилаҳои дифференсиалиеро тадқиқ намуд, ки минбаъд бо номи ӯ маълум гашт. Ниг. Муодилаи Пфафф.

ПУШТА, як навъ қабр ва топпаҳои болои қабрҳои кӯҳнаро гӯянд. Баъзан харобаҳои гуногуни иншооти рӯи қабрро низ Пушта меноманд. Пуштаҳои қадимтарин дар охири давраҳои неолит ва энеолит (қазораи 4—3 то мелод) дар даштҳои соҳилҳои баҳрҳои Каспию Сиёҳ (Пуштаи маданияти Древнеяма), Наздикавзия (Пуштаи маданияти Майкоп) ва Закавказия ба вуҷуд омадаанд. Пушкасозӣ …

ПУШКИН Александр Сергеевич (6. 6. 1799, Москва—10. 2. 1837, Пе­тербург), шоир, асосгузори адабиёти нави рус. Аз оилаи дворянини миёнаҳол. Аввалин қувваозмоиҳои Пушкин дар шеър ба давраи бачагии ӯ рост меоянд. Солҳои таҳсил дар ли­тсеи Сарское Село дар шоирӣ шӯҳрат ёфт. Барои литсеи Сарское Со­ло, ки Пушкин соли 1811 ба он …

ПУЧЧИНИ (Puccini) Ҷакомо (22. 12. 1858, Лукка — 29.11,1924, Брюс­сел), бастакори италиявӣ. Яке аз давомдиҳандагони анъанаи реалистӣ дар операи италиявӣ ва саромади веризм (ҷараёии реалистӣ дар адабиёт, мусиқӣ ва санъати тасвирии Италияи охири асри 19). Консерваторияи Ми­ланро хатм намудааст (1883). Операҳои «Макон Леско» (аз рӯи асари А. Ф. Прево, 1893), …

ПУТОВСКИЙ Чеслав Антонович (1887, Варшава — 21. 4. 1925, Ду­шанбе), револютсионер, чекист, иштирокчии фаъоли барпо ва мустаҳкам кардани Ҳокимияти Советӣ дар Тоҷикистон. Аъзои КПСС аз соли 1918. Аз оилаи муаллими камбағали поляк. Аз овони ҷавонӣ ро­ҳи муборизаи револютсиониро пеш гирифт. Дар мактаби дусолаи рассомию ҳунармандӣ таҳсил кард. Дар арафаи Револютсияи …

ПУ СУН-ЛИН (номаш; тахаллусаш Ляо Чжай; 1640—1715), нависандаи хитой. Муаллифи маҷм. машҳури «Ҳикояҳо дар бораи аҷоиботи кабинети Ляо» (тақрибан 500 новелла), песаҳои халқи (литсюй), ривоятҳо (гутси) ва ғайра. Фабулаи новеллаҳои ӯ як ҷиҳати ғайриоддӣ ва чигиле дошта, он бо дахолати қувваи сеҳрангез ҳал мешавад. Муаллиф дар хулосаҳои махсус ба воқеаҳои …

ПУСТОВОЙТ Василий Степанова (14. 1. 1886, деҳаи Тарановка, вилояти Харков —11. 10. 1972, Краснодар),  селексионери советӣ, акад. АФ СССР (1964) ва ВАСХНИЛ (1956), ду карат Қаҳрамони Меҳнати Сотсиалистӣ (1957, 1963), Ходими Хизматнишондо­даи Илми РСФСР (1969). Аъзои КПСС аз соли 1963. Соли 1907 Омӯзишгоҳи зироати Харков ва соли 1926 Ин­ститути хоҷагии …

ПУССЕН (Poussin) Никола (15. 6. 1594, Лез-Андели, Нормандия,—19. 11. 1665, Рим), мусаввири франсавӣ Намояндаи барҷастаи класситсизм. Осори санъати атиқа, ҳамчунин асарҳои Рафаэл, Титсианро ҳаматарафа омӯхта аст. Фаъоляяти эҷодиаш аз кашидани мусаввараҳо ба мазмуни асарҳои Овидий, Вергилий, Тит Ливий оғоз ёфтааст. Асосан дар Рим зиста, асарҳои безаволашро офаридааст. Дар асарҳои аввалинаш—«Зӯҳра …