Теги: хат

ХАТИ ГУРҶӢ, хатест, ки аз он барои сабти осори забони гурҷӣ истифода мешавад. Мувофиқи анъанаи халқи он дар замони ҳукмронии Фарнавоз (асри 3 то мелод) ба вуҷуд омадааст. Бо яке аз навъҳои хати оромии шарқӣ (нигаред Хати оромӣ), алоқаманд буд. Пас аз ҷорӣ гардидани дини насронӣ унсурҳои оромии хати гурҷӣ …

ХАТИ БОХТАРӢ, хатест, ки аз ои барои сабти осори забони бохтарӣ истифода шудааст. Дар асоси хати юнонӣ ба вуҷуд омадааст. 25 аломат дорад. Барои ифодаи овозҳои дар забони юнонӣ вуҷуд надошта дар асоси ҳарфҳои юнонӣ баъзе аломатҳои дигар ихтироъ шуданд. Ду шакли хати бохтарӣ— ороста ва шикаста маълум аст. Дар …

ХАТИ АВЕСТО, дин-дабира, хати Занд, хатест, ки тақрибан дар асрҳои 3—4 дар асоси хати паҳлавӣ ихтироъ гардида, барои сабти Авесто истифода шудааст. Мувофиқи ривоятҳо ва анъанаи дини зардуштӣ Авесто пеш аз ҳуҷуми Искандари Мақдунӣ бо хати заррин рӯи 12000 пӯсти гов навишта шуда будааст. Вале маълум нест, ки Авесто ба …

ХАТИ АРМАНӢ, хати овозиест, ки сарроҳиб Месроп Маштоци (361— 440) тақрибан солҳои 405—406 дар асоси хати юнони (византиягӣ) ва оромии шимолӣ ихтироъ карда буд. Алифбои ин хат 36 ҳарфро дар бар мегирифт. Тартиби ҷойгирии ҳарфҳо ба алифбои юнонӣ мувофиқат мекард. Дар асри 12 ба Xати арманӣ боз ду ҳарфи нав …

ТУҒРО (туркӣ — мӯҳри шоҳ, фармон), навъе аз хати арабии ороишист, ки аз ибтидои асри 16 маълум аст. Хати туғро аз сари ҳарфи ном ва лақаби шоҳон ба тарзи махсуси «бофта» (ғулхат) дар шакли монограмма таркиб ёфта, дар сари фармонҳо ва дигар ҳуҷҷатҳои расмии давлатӣ навишта мешуд.  Ҷузъҳои ҳарф дар …

ТАЪЛИҚ (арабӣ —часпондан), навъе аз хати арабӣ, ки аз асри 10 маълум аст. Хати таълиқ дар асоси хатҳои тавқеъ ва риқоъ пайдо шудааст. Чунки дар байни ин хатҳо муаллақ аст ва ҳарфҳои мунфасила (начаспанда), мисли алиф I , долро ин хат бо ҳарфҳои муттасила (часпанда) ба ҳам пайваст ва печида …

ТАВҚЕЪ (арабӣ  —шарҳи поварақ), як навъ хати арабист, ки ба таркиби ситта — хутути шашгонаи классикӣ дохил мешавад. Аз асри          10 ин ҷониб маъмул аст. Азбаски фармоиҳои шоҳон (тавқеот) ва ҳукмномаҳо (ғазавот) бо ин хат навишта мешуданд, чунин нам гирифтааст. Тарзи навишти ҳарфҳои ин навъи хат ба хати сулс шабоҳат …

ТАВЪАМОН навъе аз хати арабии ороишист, ки дар ибтидои асри 16 пайдо шудааст. Бино ба маълумоти сарчашмаҳои хаттӣ, ихтироъгари он Маҷнуни Чапнавис буд. Ба гуфтаи муаррих ва хатшиноси асри 16 Қозӣ Аҳмад, Маҷнуни Чапнавис хатеро ихтироъ кард, ки аз маҷмӯи ҳарфҳои он тасвири одам, наботот ва ҳайвонот ҳосил мешавад. Хати …

МУҲАҚҚАҚ (арабӣ — тадқикшуда, аниқ), як навъи хати арабӣ. Шакли такмилёфтаи хати кӯфӣ. Дар асрҳои 9—10 ба вуҷуд омадааст. Ба хатҳои райҳон ва сулс хеле монанд аст. Хаттоти маъруф Ибни Муқла Муҳаққақро такмил дода, дар тарзи навишти он шеваи махсусе ҷорӣ карда буд. Аз ин ҷост, ки Муҳаққақро ихтирои Ибни …