Теги: хат

САРВӢ навъи хатест, ки дар асрҳои 16—19 дар Хуросону Моваро- уннаҳр паҳн гашта, бештар дар гулпартои ва нақшбандии қолинҳо ис- тифода мешуд. Хати Сарвӣ инчунин барои навиштани мактубҳои махфӣ, ки аз якчанд калима иборат буданд, истифода мешуд. Азбаски шакли он ба шохаҳои дарахти сӯзанбарг (сарв) шабеҳ аст, ин навъи хат …

РИҚОЪ (арабӣ —пораҳо, навиштаҷоти мухтасар), яке аз шаш навъи хати арабӣ, ки Ибни Муқла ихтироъ кардааст. Ихтирои онро ба дигарон низ нисбат додаанд. Сабаби Риқоъ ном гирифтанаш дар он аст, ки руқъаҳоро бо ин хат менавиштаанд. Риқоъ дар сатҳ ва давр тобеи тавқеъ аст. Устодони ин Хат: Ибни Муқла, Ҳасан …

ХАТҲОИ ҲИНДӢ, гурӯҳи хатҳои Осиёи Ҷан. Шарқӣ, ки манбаи умумии пайдоиш ва принсипҳои ягонаи сохти алифбоӣ доранд. Қадимтарин навъи хати Ҳиндустон катибаҳои иероглифии рамзкушоӣ нашудаи мӯҳрҳо (ҳазораи 3—2 то мелод) мебошанд, ки аз Моҳенҷо Даро ва Ҳараппӣ ба даст омадаанд. Нахустин осори адабии рамзкушоишуда ба асри 3 то мелод тааллуқ …

ХАТТОТӢ, хушнависӣ, санъати хати шевою зебо. Таърихи хаттотӣ бо таҳаввули хат ва олати асосии китобат қалам (найқалам) сахт марбут аст. Ғараз аз хушӯ хуб навиштан на фақат осон хондани хат, балки ба эҳтирос овардани завқи хонанда, малеҳ ва бадеъ кардани хат буд. Xаттотӣ дар байни баъзе халқҳои Шарқи Наздик дар …

ХАТИ ЮНОНӢ, хатест, ки аз он дар асрҳои 10—8 то мелод юнониёни қадим истифода мебурданд ва ҳоло бо андаке тағйирот дар забони ҳозираи юнонӣ нигоҳ дошта шудааст. Манбааш хати финиқист. Юнониён хати финиқиро ба забонашон моҳирона мутобиқ карда, бори аввал дар таърихи хат барои ифодаи садонокҳо ҳарфҳои алоҳидаро ворид намуданд, …

ХАТИ ХОРАЗМӢ, хатест, ки аз он барои сабти осори забони хоразмӣ истифода шудааст. Манбааш хати оромист. Ба хати суғди ва хати портӣ шабоҳат дорад. Қадимтарин осори он ба асрҳои 3—2 то мелодӣ тааллуқ дорад. Ҳуҷҷатҳои мансуб ба асрҳои 3— 4 ва 8, ки аз Тӯпроққалъа ба даст омадаанд, ҳамчунин катибаҳои …

ХАТИ ФОРСИИ ҚАДИМ, системаи хати ҳиҷоии мехист, ки аз он барои сабти осори забони форсии қадим истифода шудааст. Манбаъҳои пайдоиши хати форсии қадим аниқ муайян нагардидаанд. Ҷиҳати асосие, ки ин хатро ба хатҳои мехии эламӣ ва аккадӣ қаробат додааст, истифода шудани аломати мехмонанд чун унсури хат мебошаду бас. Шоҳ Дорои …

ХАТИ ФИНИҚӢ, як навъ хатест, ки финиқиҳо, карфагениҳо, яҳудиёни қадим ва дигар дар давлатҳои қадимии Финиқия, Сурия, Фаластин,қисман дар Миср, ҷазираи Кипр Киликия (вилояте дар Осиёи Хурд), Карфаген ва ғайра истифода мекарданд. Осори хати финиқӣ ба нимаи дуюми ҳазораи 2 то мелод— асри 4 то мелод мутааллиқанд. Сарчашмаҳои пайдоиши хати …

ХАТИ ТАСВИРӢ, пиктография, хатест, ки дар он матлабу мақсад дар шакли тасвир ифода мешавад. Аз рӯи аломатҳои хати тасвирӣ, ки аз аксҳои гуногун иборатанд, забонеро надониста, хати онро хондан мумкии аст. Дар хати тасвирӣ аломатҳои шартӣ, рамзӣ мустаъмаланд: тасвири ду дили ба ҳам пайваст — «ишқ», чоркунҷаи дохили доира — …

ХАТИ СУҒДӢ, хатест, ки аз он барои сабти осори забони суғдӣ истифода шудааст. Дар асоси хати ороми ҳазораи 1 то мелод дар Суғди Қадим юстироъ шуда, 23 аламатро дар бар мегирифт. Нахустин осори он ба асри 1 то мелодӣ мансуб аст. Аломатҳои хати суғдиро нахустин бор олими франсавӣ Р. Гото …