Нивелиронӣ

Нивелиронӣ дар геодезия, чен кардани баландии нуқтаҳои сатҳи Замин нисбат ба ягон нуқтаи интихобшуда ё нисбат ба сатҳи баҳр (муайян кардани баландии мутлақ). Нивелиронӣ ҳангоми нақшабардории топографӣ, лоиҳакашӣ, сохтмон, баплангирии шаҳру кишлоқҳо ва дигар пунктҳои аҳолинишин иҷро карда меша­вад. Нивелиронӣ дар муайян кардани фарқи сатҳи уқёнус ва баҳр омӯзиши ҳа­ракати вертикалии сатҳи Замин, ёфтани сохти берунии майдони гравитатсионии Замин ва ғайра низ аҳамияти калон дорад.

Вобаста ба усули нивелиронӣ Нивелиронӣ якчанд хел мешавад: геометрй, тригонометрӣ, барометрӣ, механикӣ ва гидростатикӣ. Ҳангоми Нивелиронии геометрӣ сутунчаҳои ниве­лирониро ба нуқтаҳои тадқиқшаванда амудӣ мешинонанд, баъд дар ха­ти рости ин нуқтаҳоро пайвасткунанда нивелир гузошта, хати визирии онро ба ҳолати горизонталӣ ме­оранд. Фарҷи баландиҳои нуқтаҳо ба фарқи рақамҳое, ки хати визирӣ дар сутунчаҳо нишон медиҳад, баробар аст, яъне h = — а — Ь. Хатои Нивелирони геометрӣ ба ҳар 1 км аз 0,5 мм зиёд нест.

Ҳангоми Нивелиронии тригонометрӣ ба воситаи теодолит кунҷи моилии ха­ти визирии аз нишон гузарандаро нисбат ба хати горизонталӣ муайян мекунанд ва масофаи горизонталии байни нуқтаҳо (s) баландии асбоб (l), баландии нишон (а)-ро дониста, фарқи баландиҳои ин нуқтаҳоро меёбанд:

h = s – tg v + l— а

Ҳангоми Нивелиронии барометрӣ барои муайян кардани баландии мутлақи нуқтаҳои гуногун аз фарқи фишорҳои атмосферии нуқтаҳо истифода мебаранд. Ҳангоми қулай будани шароитҳои метеорологӣ хатоии ин усул 2-3 м мебошад. Нивелиронии меха­ниӣ бо нивелир — автоматҳои дар велосипед ва мошинҳо шинонидашуда иҷро карда мешавад. Хатоии ин усул 0,2—0,3 м аст. Ҳангоми Нивелирониии гидростатӣ хосияти зарфҳои марбут истифода мешавад. Хатоии ин усул 1—2 мм мебошад.