Маданият ва санъат

МЕТОНИМИЯ (юн. metonymia — табдили ном, ном дигар кардан), яке аз воситаҳои бадеӣ, ивази калима ё мафҳуме ба калимаи дигар, ки бо он аз ягон ҷиҳат алоқаманд аст. Метономия дар заминаи ҳамҳудудии предметҳо тавассути умумиятҳои масоҳатӣ, масофагӣ ва фосилавӣ, зарфият ҳамчунин қаробати мантиқию шаклии мафҳумҳо ба вуқӯъ меояд. Метономия як …

МЕТОДИ МУҚОИСАВӢ-ТАЪРИХӢ дар адабиёт, як қисми адабиётшиносӣ, ки робита ва муносибатҳои адабии байналмилалӣ, шабоҳат ва тафовути ҳодисаҳои адабиро дар адабиёти халқҳои гуногун меомӯзад. Монандии ҳодисаҳои адабӣ ё ба шабоҳати инкишофи иҷтимоӣ ва адабии халқҳо ё ба равобити маданию адабишон вобаста аст. Ҳолати якум шакли типологии мутобиқати адабӣ ва дуюм шакли …

МЕТОДИ БАДЕӢ, системаи принципҳое, ки ҷараёни эҷодӣ асарҳои адабиёт ва санъатро идора мекунанд. Категорияи Методи бадеӣ охири солҳои 20 асри 20 пайдо шуда, яке аз мафҳумхои асосии назарияи марксистки эҷодӣ бадеӣ гардид. Илми марксистӣ ҳама гуна шарҳу тафсирҳои ғайриақлии ҷараёни эҷодиро инкор карда, асосан характери бошуурона ва бо мақсади фаъолияти …

МЕТЕРЛИНК (Maeterlinck) Морис (29. 8. 1862, Гент —5. 5. 1949, Ницца, Фравцвя), нависандаи бельгиягӣ, намояндаи символизм. Аз соли 1896 дар Франция зиндагӣ карда, асарҳояшро ба забони франсавӣ навиштааст. Асарҳои давраи аввалаш (Маҷм., шеърҳои «Гармхонаҳо», 1889; пьесаафсонаи «Шоҳдухтар Мален», 1889; пьесаҳои якпардагии «Занаки нохонда», «Кӯрон», ҳар ду 1890; драмаи «Пелеас ва …

МЕРКУРЬЕВ Василий Васильевич (6. 4. 1904, ш. Остров, ҳозира вил. Пеков— 12. 5. 1978, Ленинград), актёр ва педагоги советии рус. Арт. Халқии СССР (1960). Аъзои КПСС аз соли 1948. Бори аввал соли 1920 дар саҳнаи театри ш. Остров баромад кардааст. Соли 1926 Институти санъати саҳнавии Ленинградро хатм намуда, солҳои 1928— …

МЕРИMЁ (Merime) Проспор (27. 9. 1803, Париж— 23. 9. 1870, Каин), нависандаи франсавӣ. Аъзои Академияи Франция (аз с. 1844). Аз оилаи рассом. Факултети ҳуқуқи Университети Сорбоннаро хатм кардааст (1823). Дар маҷм. пьесаҳои романтикии Мермиё «Театри Клара Гасуль» (1825) таваҷҷӯҳ ба мамлакатҳои аҷоибу ғароиб ба назар мерасад. Мермиё ин пьесаҳояшро ба …

МЕНГЛЕТ Георгии Павлович (тав. 17. 9. 1912, Воронеж), актёри советии рус. Арт. Халқии РСС Тоҷикистон (1943), Арт. Халқии СССР (1974). В Аъзои КПСС аз соли 1975. Институти давлатии санъати театрии ба номи А. В. Луначарский ш. Москваро хатм кардааст (таҳти роҳбарии А. Дикий). С-ҳои 1936— 37 дар Театри калони драмаи …

МЕЛОДРАМА (аз юн. melos — суруд, тарона ва драма), 1) жанри драматургия; пьесае, ки ба конфликти тезутунд, эҳсоси муболиғанок, оҳанги пандомез ва ба ҳам муқобилгузории нерӯи некию бадӣ асос ёфтааст. Пайдоиши Мелодрама ба драматургияи демократии охири асри 18 Франция, ки дар он oҳaнгҳои эътирозӣ зидди нобаробариҳои иҷтимоӣ ва ҳурофот бештар …

МЕЛИИ КИШТУДӢ (Meлибои Худойбердӣ; 1870, деҳаи Зериҳисори pайони Панҷакент — 1939, ҳамон ҷо)« шоири халқии тоҷик. Аз оилаи ус­тои иморатсоз. Асосан устои иморатсоз буда, деҳқонӣ ҳам мекард. Мелии Киштудӣ савод надошта бошад ҳам, ашъори Ҳофиз, Ҷомӣ, Бедил, Туғрал ва дигар шоиронро аз ёд медонист. Аксари мақому оҳангҳои «Шашмақом»-ро бо дутор …

МЁЛЕЖ Иван Павлович (таваллуд 8. 2. 1921, деҳаи Глмнише, вилояти Гомель—1970, Минск), нависандаи советии белорус, Нависандаи халқии РССБ (1972). Аз оилаи деҳқон. Аъзои КПСС. Иштирокчии Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941—45). Университети давлатии Белоруссияро хатм кардааст (1945). Асарҳояш аз соли 1939 чоп мешаваяд. Нахустин хикояҳои ӯ (маҷм. «Дар бӯрон», 1946), романи «Самти …