Маданият ва санъат

САҚОФӢ Исо ибни Умар (соли таваллудаш номаълум — вафоташ 766), забоншиноси араб, асосгузори мактаби грамматики (наҳвшиносӣ)-и Басра. Аз аҳли қабилаи Банӣ Сақаф (тахаллусаш аз номи ҳамин қабила аст). Осори Сақофӣ то замони мо боқӣ намондааст. Аз ишороти шогирдонаш Халил ибни Аҳмад, Сибавайҳ бармеояд, ки Сақофӣ муаллифи ду асар: 1) «Ал-Ҷомеъ» …

САҲБО Мирзоҳаит (тақрибан 1850, Вобканди вилояти Бухоро—1918, Қубодиён), шоири тоҷик. Дар давраи амир Абдулаҳад ба хидмати дарбор ҷалб гардида, унвони «тӯқсабо» ва «бӣ» гирифта буд. Азбаски Саҳбо шоири ҳақгӯ буда, аз нуқсонҳои аморат бепарда сухан меронд, амир ба мақсади аз пойтахт дур кардан ӯро ҳокими Қарабор таъин мекунад. Вале Саҳбо …

САҲБО  шоир ва мударриси тоҷик. Дар нимаи дуюми асри 19— аввали асри 20 умр ба сар бурдааст. Маълумоти ибтидоиро дар зодгоҳаш — Миёнколи Самарқанд гирифта, баъдан дар Бухоро таҳсилро идома додааст. Пас аз хатми таҳсил то охири умр дар мадрасаҳои Бухоро мударрисӣ кардааст. Аз ашъори Саҳбо чанд ғазал ва байтҳои …

САҲЛИ  МУМТАНЕ (арабӣ— осони номумкин), дар адабиётшиносӣ «шеъреро гуянд, ки гуфтани он саҳлу осон намояд, аммо мисли он натавон гуфт ё гуфтан душвор бошад» (Атоулло Маҳмуди Ҳусайнӣ, «Бадоеъ-ус-саноеъ»). Саҳли мумтане баҳои олитарин аст ба сифати асари бадеӣ. Ҳамон шеъре ба ин баҳо сазовор шуда метавонад, ки тамоми унсурҳои таркибии он …

САҲЛ ИБНИ ҲОРУН (соли таваллудаш номаълум — вафоташ 830), насрнависи эронинажоди араб. Дар Басра ва Бағдод зиндагӣ кардааст. Пайрави мазҳаби шуубия, шахси ватанпарвар буд, анъанаҳои адабии пешазисломии эрониро дӯст медошт ва онҳоро дар адабиёти араб тарғиб мекард. Фозилу донишманд буд ва ҳамзамононаш ӯро «Бузургмеҳри ислом» мегуфтанд. Ибни Надим дар «Ал- …

САҲЛИЯ  яке аз силсилаҳои тасаввуф, ки пайравони он Саҳл ибни Абдулло (825—905)-ро пешвои худ мешуморанд. Ин силсила бар хилофи муроқибаи ботинӣ ба муҷоҳида ва риёзати қалбӣ аҳамият дода, онро вазифаи асосии солики роҳи тариқат медонад.

САҲНА 1) майдончаест, ки дар он намоиш (намоиши театрӣ, консерт ва ғайра) баргузор мегардад. 2) Дар песа, спектакл як қисми намоиш ё парда. 3) Ба маънии театр ҳам меояд.

САҲМИИ БУХОРОӢ (соли таваллуд ва вафоташ номаълум), шоири тоҷик (асри 16). Саҳмии Бухороӣ дар зодгоҳаш тамоми илмҳои расмии замонро фаро гирифт ва дар байни аҳли адаб шӯҳрат ёфта буд. Аммо аз сахтиҳои зиндагӣ ва беқадрии фазлу хирад ба дод омада, ба Ҳиндустон ҳиҷрат кардааст. Эҷодиёти Саҳмии Бухороӣ дар доираҳои адабии …

САҲОИИ БУХОРОӢ  Назармуҳаммад (соли таваллуд ва вафоташ номаълум), шоири тоҷик (асри 16). Аз оилаи заргар. Саҳоии Бухороӣ аз хурдӣ шуғли падарашро омӯхта, баробари шеъргӯӣ заргарӣ ҳам мекардааст. Аз ин рӯ, дар ашъори ӯ орзую умеди ҳунармандони шаҳр бештар инъикос ёфтааст. Саҳоӣ дар шеърҳояш ба зиндагӣ аз дидгоҳи табақаи поёни иҷтимоӣ …

САҲОБИИ АСТАРОБОДӢ (соли таваллудаш номаълум, Шуштар— вафоташ 1601, Наҷаф), шоири тоҷик. Дар ҷавонӣ аз Шуштар ба Наҷаф рафта чил сол дар он ҷо иқомат ва касби камол кардааст. Ба ҳамин ҷиҳат ба Астарободӣ ва Наҷафӣ маъруф аст. Гоҳе номашро Шайх Саҳобӣ ҳам сабт кардаанд. Аз ашъораш бармеояд, ки марди суфимашраб буда, …