Ҷуғрофия

УҚЁНУСИЯ, Океания, калонтарин тӯдаи ҷазираҳоро гӯянд, ки дар қисмҳои марказӣ ва ҷанубу ғарбии уқёнуси Ором, байни арзҳои субтропикии Нимкураи шимолӣ ва мӯътадили Нимкураи ҷанубӣ воқеъ гаштааст. Қариб 10 ҳазор ҷазираро дар бар мегирад. Масоҳаташ 1.26 млн км2. Аҳолиаш 6,5 млн нафар (1979). Калонтарин ҷазираҳо — Гвинеяи Нав ва Зеландияи Нав …

УҚЕНУСШИНОСӢ, уқёнуснигорӣ, маҷмӯи илмҳоеро гӯянд, ки просессҳои физикӣ, химиявӣ, геологӣ ва биологии уқёнусҳои оламро меомӯзад. Мақсади асосии амалии уқёнусшиносӣ таъмини бехатарӣ ва баланд бардоштани самаранокии ҳаракатҳои рӯйиоби ва зериобии киштиҳо, истифодаи захираҳои биологӣ, минералӣ ва энергетикии обу қаъри уқёнус, инчунин такмили усулҳои пешгӯийи обу ҳаво мебошад. Уқёнусшиносӣ асосан бо масъалаҳои …

УҚЁНУСИ ҲИНД, аз ҷиҳати бузургӣ баъди уқёнусҳои Ором ва Атлантик сеюмин уқёнуси кураи Замин аст. Кисми зиёдаш дар Нимкураи ҷануб воқеъ гардида, онро аз шимол қитъаи Осиё, аз ғарб Африка, аз шарқ Австралия ва аз ҷануб Антарктида иҳота кардаанд. Масоҳаташ якҷоя бо баҳрҳо 74,9 млн км2, ҳаҷми об 291,9 млн …

УҚЁНУСИ ЯХБАСТАИ ШИМОЛӢ, аз ҷиҳати масоҳат хурдтарин уқёнуси кураи Замин буда, дар байни материкҳои Евросиё ва Америкаи Шимолӣ воқеъ гаштааст. Масоҳаташ 13,1 млн км2; ҷои аз ҳама чуқураш 5527 м (баҳри Гренланд). Ҷазмраҳои бисёре дорад: Гренландия, Галаҷазираи Арктикии Канада, Шписбертен, Замини Нав, Замини Шимолӣ ва ғайра. Масоҳати умумии ҷазираҳо 4 …

УҚЁНУСИ ОРОМ, калонтарин уқёнуси кураи Замин, ки байни материкҳои Евросиё ва Австралия дар ғарб, Америкаи Шимолӣ ва Чануби дар шарқ, Антарктида дар ҷануб воқеъ гаштааст. Масоҳати якҷоя бо баҳрҳо 179,7 млн км2, ҳаҷми об 724 млн км3, ҷои аз ҳама чуқураш 11022 м (Нован Мариана). Баҳрҳо асосан дар канорҳои шимолӣ …

УҚЁНУСИ АТЛАНТИК, аз ҷиҳати бузургӣ баъди уқёнуси Ором дуюмин уқснуси кураи Замин буда, дар байни Гренландияю Исландия дар шимол, Европаю Африка дар шарқ, Америкаи Шимолӣ ва Ҷанубӣ дар ғарб ва Антарктида дар ҷануб воқеъ гаштааст. Масоҳати (якҷоя бо баҳрҳояш) 93,36 млн км2. Ҳаҷми об 337 млн км3, чуқуриаш ба ҳисоби …

УҚЕНУСИ ОЛАМ, табақаи доимии оби Замин, ки тамоми материкҳоро иҳота кардааст.

УҚЁНУС (юнонӣ Океаnos), Уқёнуси Олам, табақаи яклухти оби Заминро гӯянд, ки материку ҷазираҳоро иҳота кардааст. Уқёнус масоҳати 361,06 млн км2 (ҳаҷмаш 1370 млн км3)-ро ишғол кардааст, ки тақрибан 70,8%-и (дар нимкураи шимолӣ 61%, нимкураи ҷанубӣ 81%) сатҳи заминро ташкил медиқад. Ба воситаи материкҳо ба 4 қисм тақсим мешавад: уқёнусҳои Ором …

УЭЛЛИНГТОН, Веллингтон Weligton), пойтахти Зеландияи Нав (дар ҷазираи Шимолӣ). Аҳолиаш бо атрофи шаҳр 350 ҳазор нафар (1984). Уэлингтон бандари баҳрӣ. Дар Уэлингтон корхонаҳои саноати мошинсозӣ, металлургия, чӯбгарӣ, хӯрокворӣ ва ғайра мавҷуданд. Университет (аз соли 1897), институтҳои технологӣ, политехники, Академияи санъати нафиса, расадхона, боғи ботаникӣ ва ғайра дорад. Шаҳр соли 1840 …

УФУҚ, хати каҷест, ки қисми ба назар намоёни сатҳи заминро иҳота мекунад. Уфуқи намоён баробари баланд шудани ҷои мушоҳида васеъ мешавад ва одатан аз уфуқи ҳақиқӣ (математики) поёнтар воқеъ мегардад. Уфуқи ҳақиқӣ доираи калонест, ки аз рӯи ҳамвории ба хати шоқулӣ (дар ҷои мушоҳида) перпендикуляр сфераи осмонро мебурад.