Гуногун

МОСКВА, район дар вилояти Кӯлоби РСС Тоҷикистон Санаи ташкилаш 15 сентябри 1950. Аз Ҷануб бо Республикаи Демок­ратии Афғонистон ҳамҳудуд аст. Масохаташ 1327,4 км2. Аҳолиаш 71,5 ҳазор нафар (1981), асосан тоҷикон, инчу­нин ӯзбекҳо, русҳо. Зичии аҳолӣ дар 1 км2 54 кас. Ба 7 С. қ. тақсим шу­дааст: Даштигуло, Калинин, Меҳнатобод, Саричашма, …

МОСКВА, дарьёест дар вилояти Моск­ва ва қисман дар вилояти Смоленски РСФСР, шохоби чапи д. Ока (ҳавзаи Волга). Аз баландии Москва ибтидо ёфта, дар наздикии ш. Коломна ба д. Ока мерезад. Тӯлаш 502 км, масоҳаташ ҳавзааш 17600 км2. Манбаи оби дарьё: барф, оби чашмаҳо ва борон. Сарфи солонаи об ба ҳисоби …

МОСИ, халқест дар Африкаи Ғарбӣ. Моси бештар аз 50% аҳолии Рес­публикаи Волътаи Болоро ташкил медиҳад. Инчунин дар шимоли Гана зиндагӣ мекунанд. Шумораашон 5,4 млн нафар (1978). Забонашон море буда, ба гурӯҳи забонҳои ғӯр ман­суб аст. Моси тақрибан асрҳои 11—14 давлати Мосиро ташкил намуданд, ки он то охири асри 19 вуҷуд …

МОРФЕМА, хурдтарин ҷузъи маънодори нутқ яке аз воҳидҳои асосии системаи забон. Морфемаҳо аз як ё якчанд фонема ташкил ёфта, ду навъанд: решагӣ (мустақил) ва аффиксӣ (ёридиҳанда). Ба гурӯҳи Морфемаҳои мустақил, кор, сурх, бмет барин Институти давла Морфемаҳо дохил мешаванд, ки маънои лексикӣ доранд. Префиксҳо, суффиксҳо, бандакҷонишинҳо, ба идейнои феълӣ ва …

МОРТЕППА, деҳаест дар С. қ. Хонакоҳи райони Ҳисори РСС Тоҷикистон Терр. колхози ба номи А. А. Жданов. Аз Морочник то маркази С. қ. 2 км, то район 6 км, роҳ асфалтпӯш. Аҳолиаш 1548 нафар (1981), тоҷикон. Деҳа мактаби миёна ва магазин дорад. Соҳаи асосии хоҷагӣ пахтакорист. Заминҳо аз д. Хонақоҳ …

МОРЕНА (аз франс. moraine), тарокуми ҷинспораҳои гуногунандозае, ки дар натиҷаи ҳаракати пиряхҳо пайдо шудааст. Мореллӣҳо ҳаракаткунанда ва хобонида мешаванд. Мореллии ҳаракаткунанда дар навбати худ ба Мореллии болои (рӯй), дарунӣ ва поёнӣ (қаърӣ) тақсим мешавад. Мореллии болоӣ дар натиҷаи аз нишебиҳои кӯҳ ба рӯи пирях канда шуда ё ғелида фаромадани ҷинспораҳо …

МОПР, деҳаест дар С. қ. Тоҷикободи pайони Вахш, вилояти Қӯрғонтеппа. Терр. совхози «Туркманистон». Аз деҳа то маркази С. қ. 8 км, то район 16 км; роҳ асфалтпӯш. Аҳолиаш 980 нафар (1981), тоҷикон. Деҳа мактаби ибтидоӣ ва магазин дорад. Соҳаи асосии хоҷагӣ — пахтакорӣ. Заминҳо аз дарёи Вахш обёрӣ мешаванд.

МОНТАЖ дар кино, процесси эҷодӣ ва техникиест дар офаридани фильм. Монтаж хотимаи фильмофарӣ буда, ҳангоми он саҳна ва кадрҳое, ки дар вақтҳои гуногун (чандин маротиба) ба навор гирифта шудаанд, интихоб ва аз рӯи сценария ба ҳам васл карда мешаванд. Дар айни ҳол Монтаж системаи бадеист, ки таносубу рабти дохилии кадрҳо, …

МОНОХРОМАТОР (аз моно… »а юн. chromatos — ранг) дар оптика, асбобеет барои ҷудо карда гирифтани фосилаҳон хурди дарозии мавҷҳо (басомадҳо)-и афканишоти оптикӣ, яъне шуоъҳои намоён, инфрасурх ё ултрабунафш. Монохроматор аз равзани шуоъдаро 1, ки онро манбаи шуоъафкан мунаввар мекунад, коллиматор 2, элементи дисперсиякунанда 3 (ниг. Дисперсияи рӯшноӣ), объективи фокусгир 4 …

МОНОТИП (аз моно… ва юн. typos— нақш), мошини автоматии дарфрезеро гӯянд, ки матни мураккабро ба шакли сатрҳои шрифтӣ, ки аз литераҳои ҷудогона иборат аст, мечинад. Ҷиҳати аз линотип фарқкунандаи он ҳам дар ҳамин аст. Моноскопро соли 1897 Т. Ланстон дар ШМА ихтироъ кардааст. Дар СССР аввалин Моноскоп соли 1947 дар …