Гуногун

РАСАДХОНАИ АСТРОФИЗИКИИ ҚРИМ, муассисаи тадқиқоти илмии АФ СССР. Соли 1908 чун шӯъбаи ҷануби Расадхонаи Пулково таъсис ёфта­аст. Он вақт астрографи 12-см дошт, ки бо ёрии он сайёрагони хурдро дармеёфтанд ва ҳаракати онҳоро меомӯхтанд. Баъд аз Револютсияи Октябр расадхона рӯ ба тараққӣ ниҳод. Соли 1925 дар расадхона рефлектори 102-см гузоштанд ва …

РАСАДХОНАИ АЭРОЛОГӢ, муассисаи тадқиқотиест, ки массаи ҳаво, режими ҳароратӣ, абру боришот, турбулентияти атмосфера, баланси радиатсионӣ ва ғайраро дар баландиҳои 100 км ва аз ин ҳам беш тадқиқ мекунад. Асбобу афзори Расадхонаи аэрологӣ ба воситаи радиозонд, самолёт, аэро­стат, мушак ва радифнии маснӯъ ба атмосфера бароварда мешаванд. Расадхонаи марказии аэрологӣ (дар назди …

РАСАДХОНАИ АСТРОФИЗИКИИ БЮРАКАН, муассисаи тадқиқоти илмии АФ Арманистон. Соли 1946 таъ­сис ёфтааст. 35 км дуртар аз Ере­ван, дар пуштакӯҳи (тақрибан 1500 м) наздикии дарёи Бюракан воқест. Расадхонаи астрофизикии Бюракан яке аз асоситарин марказҳои аст­рономии СССР ба шумор меравад. В. А. Амбартсумян аз рӯзи бунёди расадхона роҳбари бебадали он аст. Асоситарин …

РАСАДХОНАИ АСТРОФИЗИКИИ ШАМОХА, муассисаи тадқиқоти ил­мии АФ Озарбойҷон, ки соли 1960 дар заминат Шӯъбаи астрофизика таъ­сис ёфтааст. 22 км дуртар аз шаҳри Шамоха дар баландицт1435 м воқест. Асбобҳои асосиаш рефлектори думетра, телескопи фотоэлектрии 700- см, телескопи менискии 35-см, телескопи уфуқии офтобӣ, телескопи хромосферию фотосферӣ. Дар Расадхонаи астрофизикии  Шамоха ташкилаҳои фаъоли …

РАСАДХОНАИ АСТРОФИЗИКИИ АБАСТУМАН, муассисаи тадқиқоти илмии АФ Гурҷистон. Соли 1932 дар маҳаллаи Абастумаи таъсис ёфт, соли 1937 ба кӯҳи Канобили (баландиаш 1650), ки дар ноҳияи Абастумаи воқест ва ҳавояш басо софу беғубор аст, кӯчонда шуд. Асоситарин афзори астрономиаш: телескопи менискии 70-см, рефрактори 40-см, рефлектори 1,25-м бо идораи программавӣ, рефлектори 48-см, …

РАСАДХОНАИ АСТРОНОМИИ ҲИСОР, муассисаи тадқиқоти илмиест, ки базаи асосии мушоҳида­вии Институт астрофизикаи АФ PCС Тоҷикистон мебошад; дар 18 км ҳазор шарқии шаҳри Душанбе дар наздикии Ҳисор воқеъ аст. Сохтмони он соли 1960 (то соли 1960 ин расадхона дар шаҳри Душанбе дар территорияи Институти астро­физика воқеъ буд) cap шуда, 1973 ба …

РАНОВ Вадим Александрович (таваллудаш 16. 2. 1924, шаҳри Верхотурияи вилояти Свердлов), бостоншиноси со­ветӣ, муҳаққиқи таърихи асри санги Осиёи Миёна. Аз оилаи хизматчӣ. Аъзои КПСС аз соли 1945. Иштирокчии Ҷанги Бузурги Ватанӣ. Солҳои 1954 факултети таъриху филологияи УДТ-ро хатм кар­дааст. Аз соли 1954 лаборант, ходими калони илмӣ ва аз соли 1971 …

РАНДА, леса, асбоби дуредгарнест барои тарошида суфта кардани чӯбу тахта. Ранда яке аз қадимтарин ва маъмултарин асбобҳои дуредгарӣ буда, вобаста ба таъиноти худ намуд ва номҳои гуногун дорад. Д о с р а н д а барои корҳои тайёрӣ таъин шудааст. Он досшакл буда, аз ду тараф даста дорад. Бо …

РАНГРЕЗӢ, маҷмӯи просессҳот физикӣ ва химиявиест, ки дар натиҷаи он ашёи бофандагӣ, коғаз, пӯст, пластмасса ва ғайра ба худ ранги муайяне гирифта, ба таъсири рӯшноӣ, об, соиш ба андозае устувор мешаванд. Дар Рангрезӣ рангвориҳо, лок, пигментхо ва ғайраро ба кор мебаранд. Ашёи бофандагиро бештар бо ҳаpopати баланд дар маҳлули рангвори­ҳо …

РАНГ, 1) маснуоти локу рангубориест, ки аз моддаҳои пайвастӣ (рӯяшон шахшаванда) ва пигментҳои органикӣ ё ғайриорганикб таркиб ёфтааст. Дар таркиби Ранг инчунин ҳалкунандаҳо ва дигар моддаҳо буданашон мумкин. Равғани растанӣ ё олифҳо, локҳо, яъне маҳлули табиӣ ё синтезии олигомерҳои (полимерҳо) таркиби ҳалкунандаҳои органикӣ, маҳлули обакии ширеши набототу ҳайвонот, шишаи моеъ …