ФАРИДУДДИНИ СИҶЗӢ Алии Мунаҷҷим (соли таваллуд ва вафот номаълум), шоири форс-тоҷик (асри 12). Аз осораш абёти пароканда (аз ғазалҳову қасидаҳо) ва якчанд рубоӣ тавассути тазкираҳо то замони мо расвдаанд. Аз намунаҳои ашъораш бармеояд, ки ӯ бо забони соддаву равон шеър мегуфтааст. Тарзи ифода, таъбироти ашъораш ба рубоиёти халқӣ монанданд. Рубоиҳои …

ФАРИДУДДИНИ АҲВАЛИ ИСФАҲОНӢ (соли таваллуд ва вафот номаълум), шоири форс-тоҷик. Дар охири асри 12— ибтидои асри 13 умр ба сар бурдааст. Зодгоҳаш Исфароини Хуросон. Дар ҷавонӣ ба Ҳиндустон ва аз он ҷо ба Исфаҳон рафт. Аз шоирони машҳури давр буд. Бо шуарои Ироқу Форс мушоират доштааст. Тақиуддини Авҳади («муаллифи «Арафот-ул-ошиқин») девони …

ФАРИДИ КОТИБ  (соли таваллуд ва вафот номаълум), шоири форс-тоҷик (асри 12). Дар шеър шогирди Анварӣ будааст. Аз осораш қасоиди мадҳия, як тарҷеъбанд (23 байт дар «Лубоб-ул-албоб»-и Авфӣ) ва якчанд шеъру қитъаҳои дигар дар тазкираҳо омадааст. Вай ба мавзӯъҳои панду ахлоқ, тарғиби адолатпарварӣ, ишқу ошиқи ва ғайра дахл кардааст. Ин абёт …

ФАРИБУРЗ яке аз персонажҳои «Шоҳнома»-и Флрдавсӣ, писари Кайковус. Фирдавсӣ дар достонҳои Кайковус ва Кайхусрав баробари паҳлавонон ва сарлашкарони Эрон борҳо аз Фарибурз ёд кардааст. Ҳакгоме, ки Гев Кайхусравро аз Тӯрон ба Эрон овард, Гударзу Золу Рустам ӯро лоиқи тахти шоҳи донистанд, вале Тӯс тарафдори ба тахт нишастани Фарибурз набуд. Аз …

ФАРИД Шайх Фаридуддини Масъуд мулаққаб ба Қутбулмуваҳҳидин, Қутбуззо ҳиддин ва Ганҷшакар (1173, Мултон—1266, Поклатани Панҷоб), шоири форсизабони Ҳиндустон, асосгузори адабиёти панҷобӣ. Падараш аслан аз Кобул буда, ба Мултон кӯчидааст. Фарид пас аз хатми таҳсил ба Қандаҳору Бағдод ва баъзе шаҳрҳои Эрон сафар карда, сипас оа Деҳлӣ омада, яке аз пешвоёни …

ФАРЗОД Масъуд (таваллуд 1906, шаҳри Санандач), шоир ва мутарҷими эронӣ. Ашъораш дар маҷмуаҳои «Кӯи танҳои», «Базми дард» ва «Гули ғам» ҷамъ омадааст. Ашъори ӯ бештар мазмуни ишқию ахлоқӣ дорад. Фарзод дӯст ва ҳаммаслаки Содиқ Ҳидоят буда, ҳамроҳи у «Китоби мустаоби Вағ-Вағ Соҳиб» ном асари ҳаҷвие навиштааст. Доир ба адабиёти классикии …

ФАРДИЯТ, хусусияти такрорнашаванда ва бемислу монанди ягон ҳодиса, мавҷудоти алоҳида ва одамро гӯянд. Он хилофи чизҳои умумӣ, типӣ ва (дар психологияи иҷтимоӣ) коллективӣ истифода мешавад. Ҳамчун мафҳуми фалсафӣ дар таълимот оид ба атом (фард) ва мабдаъ асоснок шудааст.

ФАРЗИЯ (арабӣ — гумон, пиндошт), фараз, гипотеза, як шакли дониши илмист, ки муҳокимаи тахминии қонуниятҳои робитаи ҳодисаҳоро дар бар мегирад. Фарзия аз назария фарқ мекунад. Фарзия чун шаклҳои дигари дониш инъикоси олами моддӣ, образи субъективӣи олами объективӣ дар шуури одам аст. Фарзияи илмӣ маҷмӯи томи қазияҳоест, ки қисме аз онҳо …

ФАРД, ХОС ВА КУЛЛ, категорияҳои фалсафӣ буда, фард мустақилияти нисбии ашёю ҳодисаҳои алоҳида, кул умумияти хосият, муносибат ва робитаи ашёю ҳодисаҳо ва хос тарзи алоқаи фард ва кулро ифода мекунанд. Байни ин категорияҳои фалсафӣ алоқаи диалектикӣ мавҷуд аст. Зеро ашёву ҳодисаҳои алоҳида бо бисёр ашёву ҳодисаҳои дигар робитаи мутақобила дошта, …

ФАРД (арабӣ —якка, танҳо), як навъ шеъри якбайтаи мустақилмаъноро гӯянд. Дар эҷодиёти даҳонакии халқ ва адабиёти классикии форс-тоҷик аз қадимулайём маъмул буд. Дар адабиёти имрӯза низ ба назар мерасад. Дар фард як фикри томи иҷтимоӣ, ахлоқию тарбиявӣ, фалсафӣ, ишқӣ ва ғайра ба таври барҷаста, образнок ва бо хулосаҳои мантиқӣ ифода …